Richtlijn: Autismespectrumstoornissen (2015)

3. Generieke instrumenten Aanbevelingen

Omdat bepaalde ontwikkelingsproblemen ook op andere aandoeningen kunnen wijzen, wordt gebruik gemaakt van instrumenten die psychiatrische en sociaal-emotionele beelden in brede zin kunnen herkennen. In overleg met de werkgroep zijn hiertoe de volgende instrumenten onderzocht: de Sociaal Emotionele Vragenlijst (SEV), Child Behavior Checklist (CBCL), en de Vragenlijst voor inventarisatie van sociaal gedrag van kinderen (VISK), omdat de eerste twee genoemde schalen meerdere psychiatrische beelden beogen te herkennen en de VISK breed kijkt naar sociale problemen. 

Aanbevelingen

Gebruik bij problemen die niet direct naar ASS verwijzen de Sociaal Emotionele Vragenlijst (SEV) en de CBCL. Beide instrumenten hebben een brede scoop en kunnen kernsymptomen van sociaal-emotionele problematiek indiceren. Beide tests worden veel gebruikt en geven een antwoord op het 'niet-pluis gevoel' van ouders en leerkrachten. Hoewel ze geen stoornis classificeren, worden duidelijke aanwijzingen voor vervolgonderzoek gegeven en inzicht in de aard van de problematiek.
De werkgroep is van mening dat de Vragenlijst voor Inventarisatie van Sociaal gedrag van Kinderen (VISK) gebruikt zou kunnen worden om problemen rond sociaal gedrag te inventariseren.
 

Samenvatting SEV, CBCL, VISK

Behalve dat bredere instrumenten voor screening van problematiek gebruikt kunnen worden, is het ook belangrijk dat andere bronnen rond het kind worden geraadpleegd, zoals de opvang, school en ouders (zie ook Thema 1 - Inleiding  en Thema 5 - Perspectief van ouders). Ook het verrichten van observaties in verschillende situaties is van wezenlijk belang. Als brede screeningsinstrumenten kunnen de CBCL, SEV en VISK worden gebruikt. Over geen van deze instrumenten zijn echter uitspraken te doen over de diagnostische accuratesse voor ASS, waardoor voorzichtigheid geboden is in het gebruik ervan bij het screenen op ASS. Als de vermoedens van ASS blijven bestaan, is bovendien altijd een specifiek op ASS gericht screeningsinstrument nodig (Zie Thema 4 ASS specifieke instrumenten). Waar bij de VISK alleen de problemen in kaart worden gebracht, bieden de CBCL en SEV ook inzicht in de aard van de onderliggende problematiek.

Tabel 2  Overzicht generieke screeningsinstrumenten

Instrument

Voor leeftijd

(in jaren)

Diagnostische accuratesse* Overige overwegingen Praktische kenmerken
CBCL (en YSR en TRF) 0-18 0 Kent een brede screening, waarbij ook internaliserende problemen in kaart worden gebracht.
  • 99-118 items
  • Afnameduur 15-20 minuten
  • Kosten verbonden aan gebruik
  • Diverse versies voor verschillende informanten (ouders, leerkracht, jongere)
SEV 4-18 0 Wordt veel gebruikt, geeft aanwijzingen voor vervolgonderzoek en biedt inzicht in de aard van de problematiek.
  • 72 items
  • Afnameduur circa 30 minuten
  • Kosten verbonden aan gebruik
  • In te vullen door ouder of leerkracht
VISK 4-18 0 Brengt problemen rond sociaal gedrag in kaart, maar geeft niet aan wat de onderliggende problematiek van dit gedrag is.
  • 49 items
  • Afnameduur 10-15 minuten
  • In te vullen door ouder of leerkracht
  • Kosten: (prijspeil 2010, excl. btw) Handleiding: €86,70/Formulieren (pak a 25 st.): €61,20

*Toelichting diagnostische accuratesse:

+ = Er is bewijs voor de diagnostische accuratesse.

0 = Wegens onvoldoende relevante literatuur kunnen geen conclusies worden getrokken over de diagnostische accuratesse.

- = Er zijn bewijzen of aanwijzingen dat de diagnostische accuratesse onvoldoende is.

Lees verder voor de onderbouwing.


Pagina als PDF