Tandenpoetsen is de beste manier om plaque en etensresten te verwijderen. Het Basisadvies Mondhygiëne van het Ivoren Kruis luidt (deze adviezen worden mogelijk aangepast n.a.v. nieuwe adviezen van het Ivoren Kruis die naar verwachting in 2025 verschijnen) [31]:
- 0 en 1 jaar: vanaf het doorbreken van de eerste tand 1x per dag met fluoridepeutertandpasta (500-750 ppm) om cariës te voorkomen.
- Vanaf het 2e jaar: 2x per dag (voor of na het ontbijt en ’s avonds voor het slapengaan) twee minuten zorgvuldig poetsen met fluoridetandpasta passend bij de leeftijd (zie onder en Tabel 1).
- Ouders poetsen (’s avonds) (na) tot ongeveer 10 jaar, ter controle en voor het overal aanbrengen van fluoride. Een kind heeft pas rond het tiende levensjaar de verfijnde motoriek om zelf goed te kunnen poetsen.
Tandenpoetsen kan zowel met een handtandenborstel als een elektrische tandenborstel. Elektrische borstels zijn efficiënter dan handtandenborstels want die maken meer poetsbewegingen per minuut en verwijderen beter tandplak [9]. Het algemene advies bij de aanschaf van een elektrische tandenborstel is dan om te kiezen voor een oplaadbare elektrische tandenborstel omdat die krachtiger zijn dan borstels op batterijen. Het Ivoren Kruis adviseert dat kinderen een elektrische tandenborstel kunnen gebruiken zodra ze zelf een tandenborstel kunnen vasthouden [9]. Net zoals bij een handtandenborstel, poetsen ouders na (zie Tabel 1). Wanneer gekozen wordt voor een handtandenborstel, kies dan voor een borstel met een kleine borstelkop zodat ook lastige plekken in de mond bereikt kunnen worden. Handtandenborstels zijn goedkoper dan elektrische tandenborstels en er zijn diverse soorten beschikbaar (bijvoorbeeld duurzame tandenborstels).
Tabel 1 – Poetsmomenten, tandpastagebruik en wie poetst, per leeftijd weergegeven [7].*
| Prenataal, tot 5 á 6 mnd (doorbreken eerste tand). | Geef voorlichting voor na het doorbreken eerste tand over de adviezen voor een goede mondgezondheid, waaronder poetsadviezen, beperken eet en drinkmomenten en toeleiden naar een mondzorgverlener | Basisadviezen | ||
| 0 en 1 jr. (vanaf doorbraak eerste tand) | 1x per dag 2 minuten poetsen | Peuterfluoride tandpastaa | Ouder poetst | |
| 2 tot 5 jr. | 2x per dag 2 minuten poetsen | Peuterfluoride tandpastaa | Ouder poetst | |
| 5 tot 10-12 jr. | 2x per dag 2 minuten poetsen | Junior-, kinder-, of volwassene fluoride tandpastab | Kind poetst, ouder poetst na | |
| 10-12 jr. en ouder | 2x per dag 2 minuten poetsen | gewone fluoride tandpastab | Kind kan in de meeste gevallen zelf poetsen, ouder motiveert | |
*Deze adviezen worden mogelijk aangepast n.a.v. de te verschijnen nieuwe cariës preventieadviezen van het Ivoren Kruis.
a: 500-750 ppm
b: 1000-1500 ppm
Mondzorgverleners adviseren ouders en jeugdigen om met een handtandenborstel in een rustige heen en weergaande beweging te poetsen en met een elektrische tandenborstel door de bewegende tandenborstelkop tegen de tand of kies te houden. Met beide tandenborstels is het van belang om langs het tandvlees met een beetje druk (niet krachtig) te poetsen en een vaste poetsvolgorde aan te houden volgens de drie B’s: de tanden in de onderkaak eerst aan de Binnenkant, dan aan de Buitenkant en ten slotte Bovenop poetsen en daarna in een zelfde volgorde de tanden in de bovenkaak. Vanaf de puberleeftijd (13/14 jaar) wordt een element toegevoegd aan de mondverzorging: het interdentaal reinigen met behulp van een tandenstoker, een flossdraad of een interdentale borstel (voor instructie verwijs naar de mondzorgverlener, en/of folder “Mondzorg – Tanden poetsen Deze linkt opent in een nieuw tabblad”.
Het Ivoren Kruis adviseert ouders uit te proberen welke poetshouding het prettigst is voor het (na) poetsen, waarbij zij goed in de mond kunnen kijken en het hoofd voldoende wordt ondersteund. Bij kleine kinderen kan dat bijvoorbeeld op schoot zijn, of door schuin achter het kind te gaan staan. Verwijs ouders voor tips over poetshoudingen naar de folder “Tandenpoetsen kinderen Deze linkt opent in een nieuw tabblad”