Al voor de basisschoolleeftijd worden kinderen blootgesteld aan harde geluiden, denk bijvoorbeeld aan lawaaiig speelgoed of een lawaaiige omgeving. Maar het grootste risico lopen kinderen en jongeren door veelvuldig te luisteren naar luide muziek, of dat nu individueel via een koptelefoon of oordopjes is of in groepen bij bijvoorbeeld concerten of disco’s. In dit thema wordt besproken welke manieren er zijn om bewustwording hiervan bij kinderen en jongeren van 10-18 jaar en hun ouders te verhogen. Zo zijn er manieren om het gehoor zelf, waar en wanneer men wil, te onderzoeken,
zoals de Nationale Hoortest en Oorcheck.nl. Daarnaast bespreken we wat de JGZ kan doen aan preventie van gehoorschade.
Overzicht van Nederlandse interventies ter preventie van gehoorschade door hard geluid (was bijlage 5)
Eind 2015 zijn in Nederland verschillende interventies beschreven ter preventie van gehoorschade door hard geluid, zowel voor kinderen in de basisschool leeftijd als voor kinderen in de middelbare schoolleeftijd. De meeste interventies beperken zich tot het geven van informatie over gehoor, gehoorschade en gehoorbescherming. Ook zijn de interventies niet empirisch onderzocht, hoewel sommige door het Centrum Gezond Leven beoordeeld zijn als ‘goed onderbouwd’. ‘Sound effects’ is de enige interventie die zich ook richt op de omgeving en op meer aandacht voor gehoorverlies door hard geluid in lokale en landelijke media. In deze bijlage worden een aantal van deze interventies ter kennisname beschreven.
1. HoorToren Deze linkt opent in een nieuw tabblad
De HoorToren, gericht op leerlingen van het basisonderwijs, geeft informatie over gehoor,
gehoorschade en gehoorbescherming en is een erkende Gezonde School-activiteit. De HoorToren is gedifferentieerd naar vier niveaus – groepen 1/2, groepen 3/4, groepen 5/6 en groepen 7/8 – en kan
in iedere groep als project worden uitgevoerd. Ieder differentiatieniveau bevat voldoende lesstof (werkbladen, opdrachtkaarten, extra lessuggesties) om in twee opeenvolgende jaren aan te kunnen bieden.
Status interventie database CGL: Goed onderbouwd. Deze linkt opent in een nieuw tabblad
2. Geluidstuin.nl (bestaat niet meer)
De Geluidstuin heeft als doel om kinderen bewust te maken van het belang van een goed gehoor en het risico op gehoorschade door te harde muziek. De website www.geluidstuin.nl is ontwikkeld voor kinderen van 9 t/m 12 jaar. De site informeert kinderen over het gehoor, het belang van een goed gehoor, wat geluid is, wat de oorzaken en gevolgen zijn van gehoorbeschadiging en hoe je je gehoor kunt beschermen. Kinderen kunnen ook hun eigen gehoor testen met de Kinderhoortest. De Geluidstuin kan op school ingezet worden tijdens een project over geluid, gehoor en/of gehoorschade, maar kan ook zelfstandig thuis worden bekeken.
Status interventie database CGL: Goed beschreven.
3. Oorcheck.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad
De site oorcheck.nl biedt jongeren (12-25 jaar) informatie over de werking van geluid en gehoor, oorzaken en gevolgen van gehoorschade en manieren om je gehoor te beschermen. Daarnaast kunnen verschillende ‘checks’ worden gedaan, zoals de online hoortest Oorcheck, de Mp3-check (test voor mp3-luistergedrag), de Check-Out (test voor uitgaansgedrag) en een frequentietest (test tot welke toonhoogte je hoort). In de webshop van Oorcheck kunnen jongeren gehoorbescherming voor tijdens het uitgaan kopen. Oorcheck.nl heegft en interactief karakter: jongeren kunnen vragen stellen aan een deskundige. Oorcheck.nl kan ook in de klas worden behandeld; er is gratis lesmateriaal beschikbaar voor de eerste twee jaar van het voortgezet onderwijs.
Status interventie database CGL: Goed beschreven (niet meer te vinden).
4. Sound effects
Sound effects bestaat uit drie trajecten die elkaar versterken. Het eerste traject richt zich rechtstreeks op uitgaande jongeren tussen de 16 en 30 jaar met als doel kennisoverdracht en bewustwording.
Jongeren leren welke maatregelen zij zelf kunnen nemen om risico’s op gehoorschade te
verminderen. Het tweede traject richt zich op de omgeving (eigenaren van discotheken en
organisatoren van dance-evenementen en pop-/rockconcerten en andere stakeholders). Doel van dit traject is het wegnemen van barrières en het creëren van aanpassingen in de fysieke omgeving van discotheken, poppodia en/of dance events, waardoor jongeren minder worden blootgesteld aan schadelijke geluidsniveaus. Het derde traject richt zich op lokale en landelijke pleitbezorging in de media. Het doel is om het thema gehoorschade door (te) luide muziek op de publieke en (lokale) politieke agenda’s te zetten, de discussie hierover op gang te brengen en tegelijkertijd te sturen en actief zoekgedrag naar meer informatie over gehoorschadepreventie te stimuleren.
Status interventie database CGL: Goed onderbouwd. (laatste beoordeling in 2012, mogelijk niet meer geldig. Niet meer te vinden in interventiedatabase NJi.