Doel van het gesprek
Het doel van het gesprek over VGV is tweeledig:
– Bewustwording en preventie: ouders en meisjes bewust maken van de strafbaarheid en gezondheidsrisico’s van VGV, en hen ondersteunen bij eventuele druk vanuit de gemeenschap of familie.
– Risico inschatting: beoordelen of een meisje risico loopt op VGV.
Uitgangspunten voor gespreksvoering
Kennis over VGV: Het is belangrijk om voldoende kennis over VGV te hebben om het gesprek aan te gaan, inclusief kennis over achtergrond, klinische en psychosociale gevolgen, wetgeving, risicofactoren en cultuursensitieve gespreksvoering. Dit vergroot het zelfvertrouwen om het gesprek aan te gaan en een risico inschatting te maken. Dit helpt ook om het vertrouwen van ouders/meisjes te vergroten, zodat zij zich gehoord voelen en niet gestigmatiseerd.
Respect, sensitiviteit en veilige sfeer: Toon respect voor de cultuur en de situatie van de ouder(s). Respecteer het dilemma waarin ouders kunnen verkeren. Creëer een veilige omgeving waarin ouders en meisjes open kunnen praten, waarin je als zorgverlener ook je beroepsgeheim benoemt.
Vertrouwen opbouwen: Investeer in een vertrouwensrelatie met het gezin. Het is belangrijk om niet meteen het gesprek te beginnen met vragen over VGV of met alleen informatie willen verzamelen. In plaats daarvan is het essentieel om eerst te luisteren naar de behoeften van het meisje en/of gezin. Begin het gesprek met een open vraag over andere onderwerpen die belangrijk zijn voor het meisje of het gezin, zoals hun welzijn, school of vrije tijd. Dit helpt om een ontspannen sfeer te creëren. Leg vervolgens de reden en het doel van het gesprek uit, dit helpt om vertrouwen te creëren. Het is belangrijk om open en oprecht nieuwsgierig te zijn, zodat het meisje of gezin zich gehoord en gerespecteerd voelt. Hierdoor kan er een band ontstaan die het gemakkelijker maakt om later de ervaringen en opvattingen over VGV te bespreken. Het kost tijd om een relatie op te bouwen, dus het onderwerp mag niet te vroeg ter sprake komen. Daarom moet het onderwerp pas aan bod komen wanneer er voldoende veiligheid en vertrouwen is tussen de JGZ-professional en het meisje of gezin.
Geduld en doorvragen: Wees niet te snel tevreden met antwoorden. Het verkrijgen van een volledig beeld is essentieel voor een juiste risicobeoordeling, zie de bijlage modulen voor voorbeeldzinnen die je kunt gebruiken bij gespreksvoering.
Tolken inschakelen: Maak bij taalbarrières gebruik van gecertificeerde tolken. Deze kunnen worden ingeschakeld via verschillende platforms, zoals Global Talk.
Sleutelpersoon inschakelen: Sleutelpersonen zijn vaak mensen uit dezelfde culturele of etnische gemeenschap als de doelgroep en hebben kennis van de taal, cultuur en achtergrond in het land van herkomst. Zij zijn soms ervaringsdeskundig en worden beschouwd als betrouwbare en invloedrijke personen en kunnen op een respectvolle manier ouders en meisjes ondersteunen.
Tijdens de gesprekken moeten de risicofactoren uit het hoofdstuk Risico VGV inschatten altijd in kaart worden gebracht om het risico op VGV goed te kunnen inschatten. Vertel de ouders en het meisje dat gegevens uit het gesprek geregistreerd worden in het dossier van het kind en dat VGV op bepaalde momenten weer het onderwerp van gesprek zal zijn. Dit omdat de situatie waarin het gezin zich bevindt kan veranderen, bijvoorbeeld door bezoek uit of aan het land van herkomst.
Momenten om VGV te bespreken
Het gesprek over VGV kan op verschillende momenten aan de orde komen, afhankelijk van de leeftijd van het kind en de context van het consult:
Bij een nieuwkomer gezin: Gebruik vragen over de familie en cultuur als inleiding om het onderwerp VGV ter sprake te brengen.
Bij afspraken met de JGZ: Tijdens gesprekken over de algemene gezondheid en opvoeding van het kind.
Bij vragen over menstruatie en seksuele ontwikkeling: Stel indirect vragen die kunnen wijzen op VGV, zoals klachten bij urinelozing of menstruatie.