Anamnese
Het verdient aanbeveling bij kinderen met een afwijkende lengtegroei een uitgebreide anamnese af te nemen, waarin men vraagt naar o.a.:
- Mening van ouders en kind over de lengtegroei
- Puberteitsontwikkeling
- Lengte en puberteitsontwikkeling ouders, lengte eerstegraads- en tweedegraadsfamilieleden
- Problemen in de zwangerschap/intoxicaties of tijdens partus
- Geboortegewicht, geboortelengte, graviditeitsduur
- Voedingsanamnese en ontlastingspatroon
- Sociale omstandigheden en psychosociaal functioneren
- Motorische ontwikkeling
- Medicatiegebruik en medische voorgeschiedenis
Het verdient aanbeveling bij kinderen met een afwijkende lengtegroei aanvullend lichamelijk onderzoek te verrichten, waarbij gelet wordt op:
- Gewicht
- Lichaamsverhoudingen à vue
- Dysmorfe kenmerken
- Puberteitsontwikkeling
- Tekenen van verwaarlozing of mishandeling.
Aanvullende anamnese
In het geval bij de beoordeling van de groeicurve volgens de criteria sprake is van (te) kleine of grote lichaamslengte moeten de volgende punten, indien nog niet bekend, nader uitgevraagd worden. Hoewel dit gedaan kan worden door alle JGZ-professionals, ligt de eindverantwoordelijkheid hiervoor bij de jeugdarts of verpleegkundig specialist.
Anamnese bij kleine lengte of trage groei
Bij een kleine lengte of trage groei dient bij de anamnese het volgende gevraagd te worden [58]:
Speciële anamnese:
- Mening van ouders en kind over de lengtegroei: voor wie is het een probleem?
- Aanwezigheid van puberteitskenmerken (zie de Subsectie Verwijzen bij afwijkende lengte groei en JGZ-richtlijn Seksuele Ontwikkeling Deze linkt opent in een nieuw tabblad)
- Lengte ouders, lengte eerstegraads- en tweedegraadsfamilieleden
- Vergelijking van de groei en ontwikkeling met die van leeftijdgenoten, c.q. broers en zussen
- Begin puberteitsontwikkeling ouders
- Problemen in de zwangerschap/intoxicaties (bijv. groeirestrictie bij het foetaal alcoholsyndroom)
- Problemen tijdens partus (bijv. bij groeihormoondeficiëntie komt vaak een stuitligging voor).
- Geboortegewicht, geboortelengte, graviditeitsduur (zie de Subsectie Verwijzen bij afwijkende lengte groei en JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen Deze linkt opent in een nieuw tabblad)
- Voedingsanamnese (bijv. verminderde groei door eetstoornis of een zeer streng dieet)
- Ontlastingspatroon (bijv. bij coeliakie kunnen darmklachten voorkomen en een verminderde groei)
- Sociale omstandigheden (bijv. verminderde groei door verwaarlozing en mishandeling).
- Psychosociaal functioneren (bijv. minder sociale vaardigheden bij het Turner syndroom).
- Medische voorgeschiedenis (bijv. bij oncologische aandoeningen, medicatie, etc.).
Algemene anamnese, met vooral aandacht voor:
- Algemene klachten, zoals een slechte algemene conditie
- Klachten die kunnen wijzen op een aandoening van hart of longen, een intestinale ziekte (bijvoorbeeld coeliakie), een nieraandoening, een endocriene stoornis (hypothyreoïdie, M. Cushing), een hersentumor of medicijngebruik (steroïden)
- Familieanamnese (auto-immuunziekten, schildklierziekten, groeiproblemen).
Anamnese grote lengte of snelle groei
Bij een grote lengte of snelle groei dient bij de anamnese het volgende gevraagd te worden [58]:
Speciële anamnese:
- Mening van ouders en kind over de lengtegroei: voor wie is het een probleem?
- Begin puberteitsontwikkeling (zie de Subsectie Verwijzen bij afwijkende lengtegroei en JGZ-richtlijn Seksuele Ontwikkeling Deze linkt opent in een nieuw tabblad)
- Lengte ouders (bijv. bij het Marfan syndroom is een van de ouders gewoonlijk ook aangedaan)
- Vergelijking van de groei met die van broers en zussen
- Psychosociaal functioneren (bijv. retardatie bij Sotos syndroom en homocystinurie), motorische- en spraakachterstand, gedrags- en leerproblemen bij Klinefelter syndroom.
- Motorische onhandigheid (onder andere bij Sotos syndroom).
Aanvullend lichamelijk onderzoek
Wanneer bij de beoordeling van de groeicurve volgens de criteria sprake is van een (te) kleine of grote lichaamslengte, dient een algemeen lichamelijk onderzoek uitgevoerd te worden. Hierbij moeten de volgende zaken zeker aan bod komen, omdat ze een aanwijzing kunnen geven voor de oorzaak van de te kleine of grote lengte. Dit lichamelijk onderzoek is expliciet de taak van een jeugdarts of verpleegkundig specialist.
Lichamelijk onderzoek kleine lengte of trage groei
Algemeen lichamelijk onderzoek, met speciale aandacht voor:
- Gewicht
- Lichaamsverhoudingen à vue
- Dysmorfe kenmerken
- Puberteitsontwikkeling
- Tekenen van verwaarlozing of mishandeling.
Lichamelijk onderzoek grote lengte of snelle groei
Algemeen lichamelijk onderzoek, met speciale aandacht voor:
- Gewicht (laag onder meer bij Marfan syndroom) en hoofdomvang (groot bij Sotos syndroom)
- Globale beoordeling lichaamsverhoudingen (bijv. relatief lange benen bij Marfan syndroom, Klinefelter syndroom, familiair grote lengte; relatief korte benen bij pubertas praecox)
- Dysmorfe kenmerken als arachnodactylie, thoraxmisvorming, hoog palatum en lensluxatie (oogarts) bij Marfan syndroom; driehoekig gelaat, ontwikkelingsachterstand en groot hoofd bij Sotos syndroom)
- Puberteitsontwikkeling (inclusief testes: groot bij fragiele-X-syndroom, klein bij Klinefelter syndroom).