Richtlijn: Depressie (2016)

3. Risico- en beschermende factoren

De factoren die van invloed zijn voor het ontstaan van depressieve klachten zijn ingedeeld naar kindfactoren, ouderfactoren en factoren in de leefomgeving. Belangrijk is ook het onderscheid tussen risicofactoren en beschermende factoren, deze dienen in balans te zijn. Het balansmodel, zoals dit in de JGZ wordt gebruikt, geeft een overzicht van het samenspel van risicofactoren en beschermende factoren bij de ontwikkeling van een jeugdige (Bakker, Bakker, Van Dijke, & Terpstra, 2015). Het evenwicht tussen draaglast en draagkracht van de jeugdige en het gezin is hierbij van essentieel belang. Draaglast is het geheel aan taken die jeugdigen (en gezinnen) dienen te vervullen. Risicofactoren of bepaalde gebeurtenissen kunnen het uitvoeren van de taken moeilijker maken en daardoor de draaglast vergroten. Bij draagkracht gaat het om het geheel aan competenties en beschermende factoren waarover jeugdigen (en gezinnen) beschikken die hen helpen met deze taken en risicofactoren om te gaan. In het kader van depressieve klachten kan de draagkracht bijvoorbeeld vergroot worden door psycho-educatie of interventies gericht op de jeugdige of op het gezin. In figuur 1 wordt een vereenvoudigde weergave van het Balansmodel gegeven.

Figuur 1: Balansmodel (Bakker, 1998) vereenvoudigde weergave

Aanbevelingen

  • De JGZ-professional heeft kennis van de risicofactoren en de beschermende factoren voor depressie.
  • De JGZ-professional weegt de risicofactoren en de beschermende factoren en registreert deze in het DD-JGZ volgens het Basisdataset-protocol horend bij deze richtlijn.
  • De JGZ-professional weegt de risicofactoren en de beschermende factoren bij de jeugdigen bij wie meerdere risicofactoren opeenstapelen.
  • De JGZ-professional is bij ingrijpende levensgebeurtenissen extra alert op een risico op een depressie door afname van een specifieke anamnese en monitort hierop.
  • De JGZ-professional dient alert te zijn op comorbiditeit en hoog risicogroepen.

 
Uitgangsvraag bij dit hoofdstuk

Wat zijn risicofactoren voor het ontstaan van depressieve klachten bij kinderen van 0-19 jaar? En zijn er verschillen als er rekening wordt gehouden met diversiteit?

Lees hier verder voor de onderbouwing van dit hoofdstuk


Pagina als PDF