Om op een gestructureerde manier bewijs te verzamelen zijn de uitgangsvragen waarvoor bewijs uit de literatuur moet worden verzameld omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende expliciet gemaakt: P = problem, I = intervention, C = comparison, O = outcome. De volgende PICO-uitgangsvragen zijn gehanteerd als basis voor het literatuuronderzoek:
a) PICO 1
| ROKEN | |
|
Vraag volgens de PICO–systematiek |
Populatie: kinderen in de leeftijd van 0-18 jaar met of zonder positieve familieanamnese en kinderen die onder behandeling zijn voor astma of symptoomcomplex (piepende ademhaling, benauwdheid en hoesten). Interventie: blootstelling aan tabaksrook (eerste- tweede- en derdehands rook, pre- en postnataal). Comparison: n.v.t. Outcome: het ontstaan van (symptomen) van astma of verergering van klachten en symptomen Zoekvraag: Wat is bij kinderen in de leeftijd van 0-18 jaar met of zonder positieve familieanamnese en kinderen die onder behandeling zijn voor astma of symptoomcomplex (piepende ademhaling, benauwdheid en hoesten) het effect van blootstelling aan tabaksrook (eerste- tweede- en derdehands rook, pre- en postnataal) op het ontstaan van (symptomen) van astma of verergering van klachten en symptomen? |
| Domein | Etiologie |
| Welke typen onderzoek zijn geschikt voor deze vraagstelling? |
|
| Inclusiecriteria voor studies |
Leeftijd: Kinderen en jeugdigen in de leeftijd van 0-18 jaar Taal: Nederlands, Engels Publicatie jaar: vanaf 2008 (en aanvullende studies includeren via sneeuwbal effect) |
| Exclusiecriteria | Geen |
| Gehanteerde zoektermen |
hild, infant, child preschool, adolescent, humans; Smoking/adverse effects, passive smoking, tobacco smoke pollution/adverse effects, inhalation exposure, risk factors, prenatal exposure delayed effects /epidemiology, prenatal exposure delayed effects /etiology, maternal exposure.
Asthma/epidemiology, asthma/etiology, asthma/prevention & control, respiratory hyperreactivity, wheezing, symptom flare-up, prevalence; airway inflammation, airway obstruction, dyspnea, cough, respiratory hypersensitivity. Prematurity. Cultural diversity, social class, gender, sex. Meta-analysis, review, cohort studies, cohort, case-control study, clinical study. |
| Databases |
|
b) PICO 2
| BORSTVOEDING | |
| Vraag volgens de PICO-systematiek |
Populatie: kinderen in de leeftijd van 0-18 jaar met of zonder positieve familieanamnese Interventie: borstvoeding of combinatie van borst- en (hypoallergene) kunstvoeding Comparison: (hypoallergene) kunstvoeding Outcome: ontstaan van (symptomen) van astma Zoekvraag: Wat is bij kinderen in de leeftijd van 0-18 jaar met of zonder positieve familieanamnese het effect van borstvoeding in vergelijking met flesvoeding op het ontstaan van (symptomen) van astma? |
| Domein | Preventie |
| Welke typen onderzoek zijn geschikt voor deze vraagstelling? |
|
| Inclusiecriteria voor studies |
Leeftijd: Kinderen en jeugdigen in de leeftijd van 0-18 jaar Taal: Nederlands, Engels Publicatie jaar: vanaf 2008 (en aanvullende studies includeren via sneeuwbal effect) |
| Exclusiecriteria | Geen |
| Gehanteerde zoektermen |
Child, child preschool, infant, humans; Breast feeding, lactation, human milk, protection; Bottle feeding, infant formula, complementary feeding, risk factors; hypoallergenic infant formula. Asthma/epidemiology, asthma/etiology, asthma/prevention & control, respiratory hypersensitivity, wheezing, prevalence; airway inflammation, airway obstruction, dyspnea, cough. Cultural diversity, social class, gender, sex; Meta-analysis, review, cohort studies, cohort, case-control study. |
| Databases |
|
c) PICO 3
| OMGEVINGFACTOREN | |
| Vraag volgens de PICO-systematiek |
Populatie: kinderen in de leeftijd van 0-18 jaar met of zonder positieve familieanamnese en kinderen die onder behandeling zijn voor astma. Interventie: blootstelling aan omgevingsfactoren Comparison: n.v.t. Outcome: ontstaan van (symptomen) van astma of verergering van klachten en symptomen Zoekvraag: Wat is bij kinderen in de leeftijd van 0-18 jaar met of zonder positieve familieanamnese en kinderen die onder behandeling zijn voor astma het effect van blootstelling aan omgevingsfactoren op het ontstaan van (symptomen) van astma of verergering van klachten en symptomen? |
| Domein | Etiologie |
| Welke typen onderzoek zijn geschikt voor deze vraagstelling? |
|
| Inclusiecriteria voor studies |
Leeftijd: Kinderen en jeugdigen in de leeftijd van 0-18 jaar Taal: Nederlands, Engels Publicatie jaar: vanaf 2008 (en aanvullende studies includeren via sneeuwbal effect) |
| Exclusiecriteria | Geen |
| Gehanteerde zoektermen |
Child, child preschool, adolescent, humans; Air pollution/adverse effects, air pollutants, environmental exposure, particulate matter/adverse effects, vehicle emissions/adverse effects, indoor air pollution/adverse effects, ventilation, humidity, allergens/adverse effects, risk factors; dust mites, classroom environment, fungus, mice, fine (particle) dust, career choice. Asthma/epidemiology, asthma/etiology, asthma/prevention & control, respiratory hypersensitivity, wheezing, prevalence; airway inflammation, airway obstruction, dyspnea, cough. Cultural diversity, social class, gender, sex.
Meta-analysis, review, cohort studies, cohort, case-control study. |
| Databases |
|
Vervolgens werden systematische zoekacties in relevante database (Cochrane Library, Pubmed, en Scopus/Web of science) uitgevoerd. Gevonden referenties werden vervolgens handmatig geselecteerd op relevantie. Resultaten van de systematische zoekacties zijn:
| Aantal geselecteerd o.b.v. zoektermen |
Aantal na handmatige selectie op titel en abstract | Aantal geselecteerd na lezing artikel en na ontdubbelen | ||
| PICO 1 | Roken | 543 | 15 | 10 |
| Diversiteit | 281 | 10 | ||
| PICO 2 | Borstvoeding | 357 | 14 | 3 |
| Diversiteit | 29 | 1 | ||
| PICO 3 | Omgevingsfactoren | 436 | 25 | 5 |
| Diversiteit | 103 | 6 |
Aanvullend werden zo nodig voor deelonderwerpen korte aanvullende (niet-systematische) zoekacties uitgevoerd en werd handmatig gezocht in referentielijsten van overzichtsartikelen. Ook publicaties aangedragen door leden van de werkgroep werden meegenomen als deze aan de inclusiecriteria voldeden.