4.2.3 Preventieve JGZ-interventies gericht op opvoedvaardigheden

[1] Baartman H. Het begrip kindermishandeling: pleidooi voor een herbezinning en voor bezonnen beleid. Driebergen-Rijsenburg: Augeo Foundation. 2009

[1] Zahrt DM, Melzer-Lange MD. Aggressive Behavior in Children and Adolescents Pediatrics In Review 2011;32(8):325

[2] Baer JC, Martinez CD. Child maltreatment and insecure attachment: a meta-analysis. Reproductive and Infant Psychology 2006;24():187

[2] Younas F, Gutman LM. Parental Risk and Protective Factors in Child Maltreatment: A Systematic Review of the Evidence Trauma, Violence & Abuse 2023;24(5):3697

[3] Cicchetti D, Toth SL. Child maltreatment. Annual review of clinical psychology 2005;1():409-38

[3] Yeo G, Lansford JE, Hirshberg MJ, Tong EMW. Associations of childhood adversity with emotional well-being and educational achievement: A review and meta-analysis Journal of Affective Disorders 2024;347():387

[4] Cicchetti D, Rogosch FA, Toth SL. Fostering secure attachment in infants in maltreating families through preventive interventions. Development and psychopathology 2006;18(3):623-49

[4] Yang L, Huang M. Childhood maltreatment and mentalizing capacity: A meta-analysis Child Abuse & Neglect 2024;149():106623

[5] Cunningham SM. The joint contribution of experiencing and witnessing violence during childhood on child abuse in the parent role. Violence and victims 2003;18(6):619-39

[5] Wolfe DA, McIsaac C. Distinguishing between poor/dysfunctional parenting and child emotional maltreatment Child Abuse & Neglect 2011;35(10):802

[6] Edleson JL. Children's witnessing of adult domestic violence Journal of Interpersonal Violence 1999;14():839

[6] Wet Seksuele Misdrijven 2024

[7] Felitti VJ, Anda RF, Nordenberg D, Williamson DF, Spitz AM, Edwards V, Koss MP, Marks JS. Relationship of childhood abuse and household dysfunction to many of the leading causes of death in adults. The Adverse Childhood Experiences (ACE) Study. American journal of preventive medicine 1998;14(4):245-58

[7] Wet Publieke Gezondheid 2008

[8] Fergusson DM, Boden JM, Horwood LJ. Exposure to childhood sexual and physical abuse and adjustment in early adulthood. Child abuse & neglect 2008;32(6):607-19

[8] Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2018

[9] Finkelhor D, Ormrod R, Turner H, Hamby S. School, police, and medical authority involvement with children who have experienced victimization. Archives of pediatrics & adolescent medicine 2011;165(1):9-15

[9] Wet Kwaliteit, Klachten en Geschillen Zorg (Wkkgz)

[10] Vink RM, van Dommelen P, van der Pal SM, Eekhout I, Pannebakker FD, Klein Velderman M, Haagmans M, Mulder T, Dekker M. Self-reported adverse childhood experiences and quality of life among children in the two last grades of Dutch elementary education Child Abuse & Neglect 2019;95():104051

[10] Gilbert R, Widom CS, Browne K, Fergusson D, Webb E, Janson S. Burden and consequences of child maltreatment in high-income countries. Lancet (London, England) 2009;373(9657):68-81

[11] Heim C, Newport DJ, Heit S, Graham YP, Wilcox M, Bonsall R, Miller AH, Nemeroff CB. Pituitary-adrenal and autonomic responses to stress in women after sexual and physical abuse in childhood. JAMA 2000;284(5):592-7

[11] Verlinden E, van Meijel EPM, Opmeer BC, Beer R, de Roos C, Bicanic IAE, Bicanic IAE, Lamers-Winkelman F, Olff M, Boer F, Lindauer RJL. Signaleren van posttraumatische stressklachten bij kinderen en adolescenten: betrouwbaarheid en validiteit van de screeningslijst CRIES-13 Kind & Adolescent 2014;35(3):165

[12] Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB. The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans. Psychoneuroendocrinology 2008;33(6):693-710

[12] Verenigde Naties. Verdrag inzake de rechten van het kind 1989

[13] Heim C, Shugart M, Craighead WE, Nemeroff CB. Neurobiological and psychiatric consequences of child abuse and neglect. Developmental psychobiology 2010;52(7):671-90

[13] Vanneste Y, Struijf E, Staal I. De implementatie van het prenatale huisbezoek door de jeugdgezondheidszorg: een eerste verkenning in de jeugdgezondheidszorg. : Verkenning implementatie prenatale huisbezoek door de jeugdgezondheidszorg JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg 2024

[14] van Ijzendoorn MH, Schuengel C, Bakermans-Kranenburg MJ. Disorganized attachment in early childhood: meta-analysis of precursors, concomitants, and sequelae. Development and psychopathology 1999;11(2):225-49

[14] Van den Heuvel - Berns J.M. Databank Effectieve jeugdinterventies: beschrijving ‘Moeders Informeren Moeders’ 2022

[15] Jonson-Reid M, Drake B, Kim J, Porterfield S, Han LU. A prospective analysis of the relationship between reported child maltreatment and special education eligibility among poor children. Child maltreatment 2004;9(4):382-94

[15] V&VN. Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling, Stappenplan voor Verzorgenden, Verpleegkundigen en Verpleegkundig specialisten

[16] Jeugdwet (2015). Wet van houdende regels over de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor preventie, ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders bij opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen (Jeugdwet).

[16] Tsang TW, Lucas BR, Carmichael Olson H, Pinto RZ, Elliott EJ. Prenatal Alcohol Exposure, FASD, and Child Behavior: A Meta-analysis Pediatrics 2016;137(3):

[17] Kaufman J, Charney D. Effects of early stress on brain structure and function: implications for understanding the relationship between child maltreatment and depression. Development and psychopathology 2001;13(3):451-71

[17] Toolkit meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling 2019

[18] Kitzmann KM, Gaylord NK, Holt AR, Kenny ED. Child witnesses to domestic violence: a meta-analytic review. Journal of consulting and clinical psychology 2003;71(2):339-52

[18] Tennant C. Life events, stress and depression: a review of recent findings The Australian and New Zealand Journal of Psychiatry 2002;36(2):173

[19] Kuyvenhoven MM, Hekkink CF, Voorn TB. [Deaths due to abuse for the age group 0-18 years; an estimate of 40 cases in 1996 based on a survey of family practitioners and pediatricians]. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde 1998;142(46):2515-8

[19] Struijf E, van der Meulen M. Databank Effectieve jeugdinterventies: beschrijving ‘VoorZorg’ 2021

[20] Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen (2014). Op goede grond. De aanpak van seksueel geweld tegen kinderen Den Haag: Nationaal Rapporteur 2014

[20] Staal I, Stolwijk I, Put C. Vroegsignalering van risico op kindermishandeling binnen de jeugdgezondheidszorg: Evaluatie van de voorspelkracht van de SPARK-methode JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg 2024

[21] Stith SM, Liu T, Davies LC, Boykin EL, Alder MC, Harris JM, Som A, McPherson M, Dees JEMEG. Risk factors in child maltreatment: A meta-analytic review of the literature Aggression and Violent Behavior 2009;14(1):13

[21] Nanni V, Uher R, Danese A. Childhood maltreatment predicts unfavorable course of illness and treatment outcome in depression: a meta-analysis. The American journal of psychiatry 2012;169(2):141-51

[22] Olds DL, Kitzman H, Cole R, Robinson J, Sidora K, Luckey DW, Henderson CR, Hanks C, Bondy J, Holmberg J. Effects of nurse home-visiting on maternal life course and child development: age 6 follow-up results of a randomized trial. Pediatrics 2004;114(6):1550-9

[22] van Stel HF, Staal IIE, Hermanns JMA, Schrijvers AJP. Validity and reliability of a structured interview for early detection and risk assessment of parenting and developmental problems in young children: a cross-sectional study BMC Pediatrics 2012;12():71

[23] van de Putte EM, Kamphuis M, Kramer AWM. Hoe signaleren we kindermishandeling in Nederland? Medisch handboek kindermishandeling. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 2013

[23] Staal IIE, Hermanns JMA, Schrijvers AJP, van Stel HF. Risk assessment of parents' concerns at 18 months in preventive child health care predicted child abuse and neglect Child Abuse & Neglect 2013;37(7):475

[24] Ronan KR, Canoy DF, Burke KJ. Child maltreatment: Prevalence, risk, solutions, obstacles Australian Psychologist 2009;44():195

[24] Staal IIE. Early detection of parenting and developmental problems in young children: a structured dialogue with parents. Academisch Proefschrift. Universiteit van Utrecht 2016

[25] Soerdjbalie-Maikoe V, Bilo RAC, van den Akker E, Maes A. [Unnatural death due to child abuse--forensic autopsies 1996-2009]. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde 2010;154():A2285

[25] Schroeder K, Schuler BR, Kobulsky JM, Sarwer DB. The association between adverse childhood experiences and childhood obesity: A systematic review Obesity Reviews: An Official Journal of the International Association for the Study of Obesity 2021;22(7):

[26] Tennant C. Life events, stress and depression: a review of recent findings. The Australian and New Zealand journal of psychiatry 2002;36(2):173-82

[26] Schønning V, Sivertsen B, Hysing M, Dovran A, Askeland KG. Childhood maltreatment and sleep in children and adolescents: A systematic review and meta-analysis Sleep Medicine Reviews 2022;63():101617

[27] Wet Maatschappelijke Ondersteuning (2015).

[27] Schlattmann N, van der Hoeven H. Databank Effectieve jeugdinterventies: beschrijving ‘Integratieve Gehechtheidsbevorderende Traumabehandeling voor Kinderen (IGT-K)’ 2023

[28] Wet Publieke gezondheid (2008)

[28] Schellingerhout R, Ramakers C. Scholierenonderzoek Kindermishandeling 2016

[29] Widom CS, Weiler BL, Cottler LB. Childhood victimization and drug abuse: a comparison of prospective and retrospective findings. Journal of consulting and clinical psychology 1999;67(6):867-80

[29] Schappin R., de Graaf IM, Reijneveld SA. Effectiviteit van Triple P in Nederland: stand van zaken en controverse Kind en adolescent 2017;38(2):75

[30] Willems JCM. Wie zal de Opvoeders Opvoeden? Kindermishandeling en het Recht van het Kind op Persoonswording. Den Haag: T.M.C. Asser Press 1999

[30] Saperia J, Lakhanpaul M, Kemp A, Glaser D. When to suspect child maltreatment: summary of NICE guidance The BMJ 2009;339():

[31] Zahrt DM, Melzer-Lange MD. Aggressive behavior in children and adolescents. Pediatrics in review 2011;32(8):325-32

[31] Sanders MR, Kirby JN, Tellegen CL, Day JJ. The Triple P-Positive Parenting Program: a systematic review and meta-analysis of a multi-level system of parenting support Clinical Psychology Review 2014;34(4):337

[32] Alink L, van IJzendoorn R, Bakermans-Kranenburg M, Pannebakker F, Vogels T, Euser S. Kindermishandeling in Nederland anno 2010 : De tweede nationale prevalentiestudie van mishandeling van kinderen en jeugdigen (NPM - 2010). Leiden: TNO Child Health, Universiteit Leiden, Centrum voor Gezinsstudies. 2011

[32] de Roo M, Veenstra R, Kretschmer T. Internalizing and externalizing correlates of parental overprotection as measured by the EMBU: A systematic review and meta-analysis Social Development (Oxford, England) 2022;31(4):962

[33] Berger LM. Income, family structure, and child maltreatment risk Children and Youth Services Review 2004;26():725

[33] Ronan KR, Canoy DF, Burke KJ. Child maltreatment: Prevalence, risk, solutions, obstacles Australian Psychologist 2009;44(3):195

[34] Berger MA, ten Berge I, Geurts E. Samenhangende hulp: Interventies voor mishandelde kinderen en hun ouders Utrecht: NIZW

[34] Riegman E. Databank Effectieve jeugdinterventies: beschrijving ‘Families First’ 2023

[35] Bronfenbrenner U. The ecology of human development: Experiments by nature and design Cambridge, MA: Harvard University Press 1979

[35] NVK. Blauwe plekken bij kinderen (in revisie 2024) 2016

[36] Bronfenbrenner U, Evans GW. Developmental science in the 21st century: Emerging questions, theoretical models, research designs, and empirical findings Social Development 2000;9():15

[36] van de Putte E.M., Russel I.M.B, Teeuw A.H.. Medisch Handboek Kindermishandeling 2024

[37] Development Services Group (2013). Protective factors for Populations Served by the administration on children, youth and families: A literature review and theoretical framework Bethesda, MD: Development Services Group, Inc.

[37] Van der Put CE, Stolwijk IJ, Staal IIE. Early detection of risk for maltreatment within Dutch preventive child health care: A proxy-based evaluation of the long-term predictive validity of the SPARK method Child Abuse & Neglect 2023;143():106316

[38] Flisher AJ, Kramer RA, Hoven CW, Greenwald S, Alegria M, Bird HR, Canino G, Connell R, Moore RE. Psychosocial characteristics of physically abused children and adolescents. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry 1997;36(1):123-31

[38] van der Put CE, Bouwmeester-Landweer MBR, Landsmeer-Beker EA, Wit JM, Dekker FW, Kousemaker NPJ, Baartman HEM. De predictieve validiteit van de Screeningsvragenlijst Stevig Ouderschap JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg 2018;50(2):33

[39] Folger SF, Wright MOD. Altering risk following child maltreatment: Family and friend support as protective factors Journal of Family Violence 2013;28():325

[39] van der Put CE, Bouwmeester-Landweer MBR, Landsmeer-Beker EA, Wit JM, Dekker FW, Kousemaker NPJ, Baartman HEM. Screening for potential child maltreatment in parents of a newborn baby: The predictive validity of an Instrument for early identification of Parents At Risk for child Abuse and Neglect (IPARAN) Child Abuse & Neglect 2017;70():160

[40] Horton A. Disproportionality in Illinois Child Welfare: The Need for Improved Substance Abuse Services Journal of Alcohol and Drugs Dependency 2013;2(2):

[40] Olff M. Dutch version of the Children's Impact of Event Scale (CRIES-13) 2005

[41] Hox J. Multilevel analysis: Techniques and applications Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates 2002

[41] NVK/VVAK. Richtlijn Kindermishandeling door falsificatie 2023

[42] NVDA. Beroepscode Doktersassistent. Ethische en praktische richtlijnen voor de beroepsuitoefening

[42] Jenson JM, Fraser MW. Social policy for children and families: A risk and resilience perspective London: Sage 2011

[43] de Jong N, Meeuwsen M. Predictieve factoren seksueel misbruik bij kinderen: Een multi-level meta-analyse. Universiteit van Amsterdam. Ongepubliceerde masterscriptie Forensische Orthopedagogiek. 2014

[43] NCJ. Juridische Toolkit. Omgaan met privacy in de jeugdgezondheidszorg 2021

[44] Kraemer HC, Stice E, Kazdin A, Offord D, Kupfer D. How do risk factors work together? Mediators, moderators, and independent, overlapping, and proxy risk factors. The American journal of psychiatry 2001;158(6):848-56

[44] National Collaborating Centre for Women’s and, Children’s Health . NICE Clinical guideline 89: When to suspect child maltreatment. 2009

[45] Langford W, Lewis C, Solomon Y, Warin J. Family understandings: Closeness and authority in families with a teenage child London: Family Policy Studies Centre 2001

[45] Nanni V, Uher R, Danese A. Childhood maltreatment predicts unfavorable course of illness and treatment outcome in depression: a meta-analysis The American Journal of Psychiatry 2012;169(2):141

[46] Li F, Godinet MT, Arnsberger P. Protective factors among families with children at risk of maltreatment: Follow up to early school years Children and Youth Services Review 2011;33():139

[46] Mulder TM, Kuiper KC, van der Put CE, Stams G-JJM, Assink M. Risk factors for child neglect: A meta-analytic review Child Abuse & Neglect 2018;77():198

[47] Mackenzie MJ, Kotch JB, Lee L-C. Toward a cumulative ecological risk model for the etiology of child maltreatment. Children and youth services review 2011;33(9):1638-1647

[47] Ministerie van Volksgezondheid WES. Wet Verplichte Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 2013

[48] Mulder TM. Risk factors for child abuse and neglect: A meta-analytic review Unpublished master thesis, Forensic Child and Youth Care Sciences. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam 2014

[48] Milner JS, Crouch JL, McCarthy RJ, Ammar J, Dominguez-Martinez R, Thomas CL, Jensen AP. Child physical abuse risk factors: A systematic review and a meta-analysis Aggression and Violent Behavior 2022;66():101778

[49] National Collaborating Centre for Women’s and Children’s Health. NICE Clinical guideline 89: When to suspect child maltreatment. London: National Institute for Health and Care Excellence 2009

[49] Mejdoubi J, van den Heijkant SCCM, van Leerdam FJM, Crone M, Crijnen A, HiraSing RA. Effects of nurse home visitation on cigarette smoking, pregnancy outcomes and breastfeeding: a randomized controlled trial Midwifery 2014;30(6):688

[50] van den Noortgate W, Onghena P. Combining Single-Case Experimental Data Using Hierarchical Linear Models School Psychology Quarterly 2003;18():325

[50] Mejdoubi J, van den Heijkant SCCM, van Leerdam FJM, Heymans MW, Hirasing RA, Crijnen AAM. Effect of nurse home visits vs. usual care on reducing intimate partner violence in young high-risk pregnant women: a randomized controlled trial PloS One 2013;8(10):

[51] van Rooijen K, Berg T, Bartelink C. Wat werkt bij de aanpak van kindermishandeling? Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. 2013

[51] Mejdoubi J, Heijkant S, Struijf E, Leerdam F, Crijnen A, Hirasing R. The Identification of Pregnant Women at Risk for Child Abuse: Methodology Gynecology and Obstetrics Research - Open Journal 2015;2():18

[52] Rose BM, Holmbeck GN, Coakley RM, Franks EA. Mediator and moderator effects in developmental and behavioral pediatric research. Journal of developmental and behavioral pediatrics : JDBP 2004;25(1):58-67

[52] Mejdoubi J, van den Heijkant SCCM, van Leerdam FJM, Heymans MW, Crijnen A, Hirasing RA. The effect of VoorZorg, the Dutch nurse-family partnership, on child maltreatment and development: a randomized controlled trial PloS One 2015;10(4):

[53] Meijer E, Hollander M. Databank Effectieve jeugdinterventies: beschrijving ‘Home-Start’ 2019

[53] Rosenthal R. Meta-analytic procedures for social research (Vol. 86) Newbury Park: Sage 1991

[54] Sahlberg ML. Research Review: Resilience in Child Maltreatment and Abuse Unpublished master thesis, University of Washington. 2012

[54] Liu P, Huang W, Chen S, Xiang H, Lin W, Wang HE, Wang Y. The association among childhood maltreatment, sleep duration and suicide behaviors in Chinese young people Journal of Affective Disorders 2023;327():190

[55] Stith SM, Liu T, Davies LC, Boykin EL, Alder M, Harris JM, Som A, McPherson M, Dees J. Risk factors in child maltreatment: A meta-analytic review of the literature Aggression and Violent Behavior 2009;14():13

[55] Lavi I, Katz LF, Ozer EJ, Gross JJ. Emotion Reactivity and Regulation in Maltreated Children: A Meta-Analysis Child Development 2019;90(5):1503

[56] van Yperen T. Met kennis oogsten: monitoring en doorontwikkeling zorg voor jeugd Kind & Adolescent 2013;34():136

[56] KNMG. KNMG-Meldcode Kindermishandeling en huiselijk geweld 2023

[57] Augeo Foundation. Handleiding Kindcheck voor GGZ en Verslavingszorg Driebergen-Rijsenburg: Augeo Foundation 2013

[57] Kitzmann KM, Gaylord NK, Holt AR, Kenny ED. Child witnesses to domestic violence: a meta-analytic review Journal of Consulting and Clinical Psychology 2003;71(2):339

[58] Baartman H. Ouderschap en de betekenis van solidariteit om je heen Ouderschapskennis 2010;13():182

[58] Kindcheck 2022

[59] Baartman H. Eigen kracht, daadkracht en de kracht van solidariteit Mulock Houwer lezing 2013 Leiden 2013

[59] Kielstra C. Databank Effectieve jeugdinterventies: beschrijving ‘Triple P niveau 3’ 2021

[60] Bakker I, Bakker K, van Dijk A, Terpstra L. Het Balansmodel. O & O in perspectief Utrecht: Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW) 1998

[60] Khoury JE, Milligan K, Girard TA. Executive Functioning in Children and Adolescents Prenatally Exposed to Alcohol: A Meta-Analytic Review Neuropsychology Review 2015;25(2):149

[61] Bartelink C, Kooijman K. Inschatten van veiligheid en kans op kindermishandeling: noodzaak, instrumenten en ontwikkelingen Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde 2013;7():391

[61] Jonson-Reid M, Drake B, Kim J, Porterfield S, Han LU. A prospective analysis of the relationship between reported child maltreatment and special education eligibility among poor children Child Maltreatment 2004;9(4):382

[62] Bartelink C, ten Berge I, van Yperen T. Beslissen over effectieve hulp. Wat werkt in indicatiestelling? Utrecht, Nederlands Jeugdinstituut 2010

[62] Jeugdwet. Wet van houdende regels over de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor preventie, ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders bij opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen 2015

[63] Bartelink C, Kwaadsteniet L, ten Berge I, Witteman C, van Gastel W. Betrouwbaarheid en validiteit van de LIRIK. Eindrapport LIRIK valideringsonderzoek Utrecht/Nijmegen: Nederlands Jeugdinstituut/Radboud Universiteit Nijmegen 2015

[63] Jean-Thorn A, Tremblay-Perreault A, Dubé V, Hébert M. A Systematic Review of Community-Level Protective Factors in Children Exposed to Maltreatment Trauma, Violence & Abuse 2023;24(4):2827

[64] Beer R, Verlinden E, Lindauer R. Protocol Classificatie, screening en diagnostiek van kinderen en adolescenten met traumagerelateerde problematiek Amsterdam: de Bascule 2013

[64] Hunter AA, Flores G. Social determinants of health and child maltreatment: a systematic review Pediatric Research 2021;89(2):269

[65] Berg IK. Family-based services: A solution-focused approach New York: WW Norton & Co. 1994

[65] Hughes K, Bellis MA, Hardcastle KA, Sethi D, Butchart A, Mikton C, Jones L, Dunne MP. The effect of multiple adverse childhood experiences on health: a systematic review and meta-analysis The Lancet. Public Health 2017;2(8):e356

[66] ten Berge I, Addink A, de Baat M, Bartelink C, van Rossum J, Vinke A. Stoppen en helpen: Een adequaat antwoord op kindermishandeling Utrecht: SWP. 2012

[66] van der Hoeven ML, Plukaard SC, Schlattmann NEF, Lindauer RJL, Hein IM. An integrative treatment model of EMDR and family therapy for children with severe symptomatology after child abuse and neglect: A SCED study Children and Youth Services Review 2023;152():107064

[67] ten Berge I, Eijgenraam K, Bartelink C. Licht Instrument Risicotaxatie Kindveiligheid (LIRIK). Toelichting en instructie. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut 2014

[67] van Hoek T, Spijkerman L, van de Ven O. Drijfveren, obstakels en kansrijke aanknopingspunten bij het signaleren van kwetsbare gezinnen. Rapportage onderzoek onder eerstelijns verloskundigen, jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen in Nederland. 2021

[68] ten Berge I, Vinke A. Beslissen over vermoedens van kindermishandeling: Handreiking en hulpmiddelen voor het Advies-en Meldpunt Kindermishandeling Utrecht/Woerden: NIZW Jeugd/Adviesbureau Van Montfoort. 2006

[68] Hanrahan-Cahuzak M.. Mum to Mum: an evaluation of a community based health promotion programm for first-time mothers in the Netherlands 2002

[69] Bontje M. Van risicotaxatie naar gezamenlijk inschatten zorgbehoeften (GIZ). Tijdschrift Sociale Geneeskunde 2013;91():374

[69] Gruhn MA, Compas BE. Effects of maltreatment on coping and emotion regulation in childhood and adolescence: A meta-analytic review Child Abuse & Neglect 2020;103():104446

[70] Bouwmeester-Landweer MBR. Early home visitation in families at risk for child maltreatment Leiden: Leiden University, Department Paediatrics, Faculty of Medicine/Leiden University Medical Center (LUMC). 2006

[70] van Grieken A, Horrevorts EMB, Mieloo CL, Bannink R, Bouwmeester-Landweer MBR, Hafkamp-de Groen E, Broeren S, Raat H. A Controlled Trial in Community Pediatrics to Empower Parents Who Are at Risk for Parenting Stress: The Supportive Parenting Intervention International Journal of Environmental Research and Public Health 2019;16(22):4508

[71] Bronfenbrenner U. The ecology of human development Cambridge, MA: Harvard University Press. 1979

[71] de Graaf I, Onrust S, Haverman M, Janssens J. Helping families improve: an evaluation of two primary care approaches to parenting support in the Netherlands Infant and Child Development 2009;18(6):481

[72] Bronfenbrenner U. Ecological theory. In A. Kazdin (Ed.), Encyclopedia of psychology. Washington, DC: American Psychological Association and Oxford University Press. 2000

[72] de Graaf I, Haverman M, Onrust S, van Breukelen I, Overgaag M, Tavecchio L. What are the results of Group and Standard Triple P for parents and children in the Dutch mental health care and youth care? In: Helping families Change: the adoption of the Triple P- Positive Parenting Program in The Netherlands 2009

[73] Copeland WE, Keeler G, Angold A, Costello EJ. Traumatic events and posttraumatic stress in childhood. Archives of general psychiatry 2007;64(5):577-84

[73] de Graaf H, Oldenhof, A, Kraan Y, Beek T, Kuipers L, Vermey K. Seks onder je 25e: Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2023 2024

[74] Goncy EA, Basting EJ, Dunn CB. A Meta-Analysis Linking Parent-to-Child Aggression and Dating Abuse During Adolescence and Young Adulthood Trauma, Violence & Abuse 2021;22(5):1248

[74] Dalgleish LI. Risk assessment and decision-making in child protection Brisbane, Australia: University of Queensland, Department of Psychology 1997

[75] Department of Health/Department for Education and Employment/Home Office. Framework for the Assessment of Children in Need and their Families London. The Stationery Office. 1997

[75] Glaser D. How to deal with emotional abuse and neglect: further development of a conceptual framework (FRAMEA) Child Abuse & Neglect 2011;35(10):866

[76] De Shazer S. Creative misunderstanding: There is no escape from language. In S. Giligan & R. Price (Eds). Therapeutic Conversations New York: W.W. Norton & Co. 1993;1():81

[76] Gilbert R, Widom CS, Browne K, Fergusson D, Webb E, Janson S. Burden and consequences of child maltreatment in high-income countries Lancet (London, England) 2009;373(9657):68

[77] Doeven I. Meldcodes kindermishandeling. Beschikking, waardering, gebruik en scholing. Verslag van onderzoek naar de beschikking over, de waardering van en scholing in het gebruik van meldcodes kindermishandeling. Amsterdam: Bureau Veldkamp. 2008

[77] Fry D, Fang X, Elliott S, Casey T, Zheng X, Li J, Florian L, McCluskey G. The relationships between violence in childhood and educational outcomes: A global systematic review and meta-analysis Child abuse & neglect 2018;75():6

[78] Fassaert T, Lauriks S, van de Weerd S, de Wit M, Buster M. Ontwikkeling en betrouwbaarheid van de Zelfredzaamheid-Matrix. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen 2013;91(3):169

[78] Felitti VJ, Anda RF, Nordenberg D., Williamson DF, Spitz AM, Edwards V., Koss MP, Marks JS. Relationship of childhood abuse and household dysfunction to many of the leading causes of death in adults. The Adverse Childhood Experiences (ACE) Study American Journal of Preventive Medicine 1998;14(4):245

[79] Hielkema M, de Winter AF, de Meer G, Reijneveld SA. Effectiveness of a family-centered method for the early identification of social-emotional and behavioral problems in children: a quasi experimental study. BMC public health 2011;11():636

[79] Factsheet Kindcheck 2022

[80] Jeugdwet. Wet van houdende regels over de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor preventie, ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders bij opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen (Jeugdwet) 2015

[80] Factsheet Eergerelateerd geweld 2020

[81] de Jong EM. Kind in nood II: Besluitvormingsprocessen en risicotaxatie in multidisciplinair teamverband Amsterdam: Universiteit van Amsterdam 2004

[81] Edleson JL. Problems associated with children’s witnessing of domestic violence Violence Against Women Online Resources 1999

[82] Kamphuis, Sachse, Schwarte. JGZ onmisbaar bij preventie kindermishandeling Medisch Contact 2014;46():2289

[82] van Driessche A, van Stel HF, Vink RM, Staal IIE. Assessing Concerns and Care Needs of Expectant Parents: Development and Feasibility of a Structured Interview International Journal of Environmental Research and Public Health 2021;18(18):9585

[83] Konijnendijk AAJ, Boere-Boonekamp MM, Haasnoot ME, Need A. Belemmerende en bevorderende factoren bij het gebruik van de JGZ-richtlijn Secundaire Preventie Kindermishandeling JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg 2013;45(5):105

[83] Deković M, Asscher JJ, Hermanns JO, Reitz E, Prinzie P, van den Akker AL. Tracing Changes in Families Who Participated in the Home-Start Parenting Program: Parental Sense of Competence as Mechanism of Change Prevention Science 2010;11(3):263

[84] Kooijman K. Lessen van en voor Regio's RAAK Kindermishandeling: voorkomen en helpen Utrecht: NJi 1997

[84] Damen H, Veerman JW. Voorkomen van uithuisplaatsing bij Families First door behandelingsgetrouw handelen Kind & Adolescent 2013;34(3):147

[85] Cunningham SM. The joint contribution of experiencing and witnessing violence during childhood on child abuse in the parent role Violence and Victims 2003;18(6):619

[85] KNMG. Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld Utrecht: KNMG 2014

[86] Kruizinga I, Jansen W, de Haan CL, van der Ende J, Carter AS, Raat H. Reliability and validity of the Dutch version of the Brief Infant-Toddler Social and Emotional Assessment (BITSEA). PloS one 2012;7(6):e38762

[86] Conrad-Hiebner A, Byram E. The Temporal Impact of Economic Insecurity on Child Maltreatment: A Systematic Review Trauma, Violence & Abuse 2020;21(1):157

[87] Lamb ME, Orbach Y, Hershkowitz I, Esplin PW, Horowitz D. A structured forensic interview protocol improves the quality and informativeness of investigative interviews with children: a review of research using the NICHD Investigative Interview Protocol. Child abuse & neglect 2007;31(11-12):1201-31

[87] Cicchetti D, Rogosch FA, Toth SL. Fostering secure attachment in infants in maltreating families through preventive interventions Development and Psychopathology 2006;18(3):623

[88] Landsmeer-Beker EA, Bouwmeester-Landweer MBR. Project OKé (Ouder- en Kindzorg Extra) Lezing Symposium 'Met ijken meer bereiken', maart 2004. Middelburg: Stichting Zorg-Saam 2004

[88] Cicchetti D, Toth SL. Child Maltreatment Annual Review of Clinical Psychology 2005;1(Volume 1, 2005):409

[89] de Langen HC. Nulmeting AMK’s Leiden: TNO Preventie en gezondheid. 2004

[89] Castellví P., Miranda-Mendizábal A., Parés-Badell O., Almenara J., Alonso I., Blasco MJ, Cebrià A., Gabilondo A., Gili M., Lagares C., Piqueras JA, Roca M., Rodríguez-Marín J., Rodríguez-Jimenez T., Soto-Sanz V., Alonso J.. Exposure to violence, a risk for suicide in youths and young adults. A meta-analysis of longitudinal studies Acta Psychiatrica Scandinavica 2017;135(3):195

[90] Maessen MCGH. Model samenwerkingsconvenant Verwijsindex 2014

[90] Caslini M, Bartoli F, Crocamo C, Dakanalis A, Clerici M, Carrà G. Disentangling the Association Between Child Abuse and Eating Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis Psychosomatic Medicine 2016;78(1):79

[91] Mejdoubi J. The primary prevention of child maltreatment in early life: Study on the effectiveness of VoorZorg. Proefschrift. Amsterdam: Vrije Universiteit. 2014

[91] Bunting L, Davidson G, McCartan C, Hanratty J, Bywaters P, Mason W, Steils N. The association between child maltreatment and adult poverty - A systematic review of longitudinal research Child Abuse & Neglect 2018;77():121

[92] Munro E. Common errors of reasoning in child protection work Child Abuse and Neglect ;23():745

[92] Bouwmeester-Landweer MBR. Early home visitation in families at risk for child maltreatment 2006

[93] Munro E. Improving practice: Child protection as a systems problem Children and Youth Services Review 2005;27(4):375

[93] Bouwmeester-Landweer M. Stevig Ouderschap Landelijk Evaluatierapport 2023

[94] Olff M. Nederlandse vertaling van de Children's Impact of Event Scale (CRIES-13). Herziene Kinder schokverwerkingslijst Amsterdam: AMC de Meren, afdeling psychotrauma 2005

[94] Bouwmeester-Landweer M. Databank effectieve jeugdinterventies: beschrijving ‘Stevig Ouderschap’ 2023

[95] Oudhof M, de Wolff MS, de Ruiter M, Kamphuis M, L'hoir MP, Prinsen B. JGZ-Richtlijn Opvoedingsondersteuning voor hulp bij opvoedingsvragen en lichte opvoedproblemen Utrecht: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid 2013

[95] ten Boom A, Wittebrood K. De prevalentie van huiselijk geweld en kindermishandeling in Nederland Den Haag: WODC. Cahier 2019-1. 2019

[96] Pijnenburg HM. Psychodiagnostic decision-making within clinical conferences. Exploring a domain. Proefschrift. Nijmegen: NICI. 1996

[96] Bontje M. Van risicotaxatie naar gezamenlijk inschatten zorgbehoeften (GIZ) Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 2013;91(7):374

[97] PI Research, van Montfoort A. Handboek Deltamethode Gezinsvoogdij: De nieuwe methode voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling Duivendrecht/Woerden: PI Research/Van Montfoort. 2009

[97] Blokland A. Databank effectieve jeugdinterventies: beschrijving ‘Triple P niveau 4/5’ 2019

[98] Postma S. JGZ-richtlijn Vroegsignalering van psychosociale problemen. Utrecht: Nederlands Centrum jeugdgezondheidszorg. 2008

[98] Bijlsma AME, Assink M, Overbeek G, van Geffen M, van der Put CE. Differences in developmental problems between victims of different types of child maltreatment Journal of Public Child Welfare 2022;17(2):408

[99] de Ruiter C. Risicotaxatie van kindermishandeling. In: M. Lambregtse-van den Berg, I. van Kamp, & H. Wennink (Red.). Handboek psychiatrie en zwangerschap. Utrecht: De Tijdstroom. 2014

[99] Berns JM. Praktijkevaluatie Moeders Informeren Moeders (MIM). 2020

[100] de Ruiter C, de Jong EM. CARE-NL Richtlijn voor gestructureerde beoordeling van het risico van kindermishandeling. Utrecht: Corine de Ruiter. 2005

[100] Bakker H, Schakenraad W, van Gent E. De Meldcode bij (vermoedens van) eergerelateerd geweld 2022

[101] de Ruiter C, de Jong EM, Reus M. Risicotaxatie van kindermishandeling in teamverband: Een experimenteel onderzoek. Kind en Adolescent 2013;34():30

[101] Baer JC, Martinez CD. Child maltreatment and insecure attachment: a meta‐analysis Journal of Reproductive and Infant Psychology 2006;24(3):187

[102] San Diego County Child Protection Team. Child victim witness checklists. 2012

[102] Assink M, van der Put CE, Kuiper K, Mulder T, Stams GJJM. Risicofactoren voor kindermishandeling: Een meta-analytisch onderzoek naar risicofactoren voor seksuele mishandeling, fysieke mishandeling en verwaarlozing. 2016

[103] Sidebotham P, Blair PS, Evason-Coombe C, Edmond M, Heckstall-Smith E, Fleming P. Responding to unexpected infant deaths: experience in one English region. Archives of disease in childhood 2010;95(4):291-5

[103] Assink M, Spruit A, Schuts M, Lindauer R, van der Put CE, Stams G-JJM. The intergenerational transmission of child maltreatment: A three-level meta-analysis Child Abuse & Neglect 2018;84():131

[104] Sidebotham P, Heron J, . Child maltreatment in the "children of the nineties": a cohort study of risk factors. Child abuse & neglect 2006;30(5):497-522

[104] Assink M, van der Put CE, Meeuwsen MWCM, de Jong NM, Oort FJ, Stams GJJM, Hoeve M. Risk factors for child sexual abuse victimization: A meta-analytic review Psychological Bulletin 2019;145(5):459

[105] Staal IIE, Hermanns JMA, Schrijver AJP, van Stel HF. Vroegsignalering van opvoed- en opgroeiproblemen bij peuters: validiteit en betrouwbaarheid en van een gestructureerd interview. 2013;45(1):7

[105] Asscher JJ, Deković M, Prinzie P, Hermanns J. Assessing change in families following the Home-Start parenting program: Clinical significance and predictors of change. Family Relations 2008;57(3):345

[106] Angelakis I, Austin JL, Gooding P. Association of Childhood Maltreatment With Suicide Behaviors Among Young People: A Systematic Review and Meta-analysis JAMA network open 2020;3(8):

[106] Staal IIE, van Stel HF. Handleiding SPARK. Vraaggesprek bij ouders met kinderen op de leeftijd van 18 maanden. Utrecht/Zeeland: Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde/GGD Zeeland. 2013

[107] van Stel HF, Staal IIE, Hermanns JMA, Schrijvers AJP. Validity and reliability of a structured interview for early detection and risk assessment of parenting and developmental problems in young children: a cross-sectional study. BMC pediatrics 2012;12():71

[107] Alink L, Pannebakker FD, Prevoo M, van Berkel S, Linting M, Klein Velderman M. NPM-2017: Nationale Prevalentiestudie Mishandeling van kinderen en jeugdigen. 2018

[108] Turnell A, Edwards S. Signs of safety: A solution and safety oriented approach to child protection casework. New York/London: Norton. 1999

[108] Ministerie van Veiligheid en Justitie, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Basisdocument Het afwegingskader in de meldcode 2017

[109] Turnell A, Essex S. Working with 'denied' child abuse: The resolutions approach. Maidenhaid: Open University Press. 2006

[109] Abdullah A, R Emery C, P Jordan L. Neighbourhood collective efficacy and protective effects on child maltreatment: A systematic literature review Health & Social Care in the Community 2020;28(6):1863

[110] Turnell A, Essex S, Kaaij PAAM. Als er ‘niets aan de hand' is: een oplossingsgerichte methode bij ontkenning van kindermishandeling Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 2010

[110] van Aar JV, Asscher JJ, Zijlstra BJH, Deković M, Hoffenaar PJ. Changes in parenting and child behavior after the home-start family support program: A 10   year follow-up Children and Youth Services Review 2015;53():166

[111] Verlinden E, van Meijel EP, Opmeer BC, Beer R, de Roos C, Bicanic IA, Lindauer RJ. Signaleren van posttraumatische stressklachten bij kinderen en adolescenten: Betrouwbaarheid en validiteit van de screeningslijst CRIES-13. Kind & Adolescent 2014;35():165

[111] Vink R, Van der Pal S, Eekhout I, Pannebakker F, Mulder T. Ik heb al veel meegemaakt: Ingrijpende jeugdervaringen (ACE) bij leerlingen in groep 7/8 van het regulier basisonderwijs 2016

[112] Vogels AGC, Siebelink BM, Theunissen MHC, Wolff MS, Reijneveld SA. Vergelijking van de KIVPA en de SDQ als signaleringsinstrument voor problemen bij adolescenten in de Jeugdgezondheidszorg. Leiden: TNO 2011

[112] Teeuw AH, Lindauer RJL. Somatische en psychische gevolgen van kindermishandeling Medisch handboek kindermishandeling 2024

[113] van Yperen TA. Met kennis oogsten: Monitoring en doorontwikkeling zorg voor jeugd Kind & Adolescent 2013;34():136

[113] Goedhart A, Treffers F, Van Widenfelt B. Vragen naar psychische problemen bij kinderen en adolescenten [Measuring psychological problems in children and adolescents]: Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) Maandblad Geestelijke Volksgezondheid 2003;58():1018

[114] van Widenfelt BM, Goedhart AW, Treffers PDA, Goodman R. Dutch version of the Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ). European child & adolescent psychiatry 2003;12(6):281-9

[114] van Dijk T, van Veen M, Cox E. Slachtofferschap van huiselijk geweld: aard, omvang, omstandigheden en hulpzoekgedrag. Hilversum: Infomart. 2010

[115] Addink AM, ten Berge IM, Knaap M, van Meeuwen MA. Checklist Samenwerking aan hulp voor mishandelde kinderen en hun ouders Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. 2012

[115] Steketee M, van Loon-Dikkers L, Lünnemann M, Dusault Y, Tierolf B. Huiselijk geweld: een complex en hardnekkig probleem Derde Cohortstudie: Resultaten van de aanpak partnergeweld en kindermishandeling. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut 2023

[116] Baeten P. VNG-model handelingsprotocol voor het Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling Den Haag: VNG 2014

[116] Bontje MC, de Ronde RW, Dubbeldeman EM, Kamphuis M, Reis R, Crone MR. Parental engagement in preventive youth health care: Effect evaluation Children and Youth Services Review 2021;120():105724

[117] Stolwijk I, van der Put C, Staal I. Vroegsignalering van risico op kindermishandeling binnen de jeugdgezondheidszorg: Evaluatie van de voorspelkracht van de SPARK-methode JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg 2024

[117] van Delden P. Samenwerking in de publieke dienstverlening: Ontwikkelingsverloop en resultaten. Proefschrift. Delft/Zutphen: Eburon. 2009

[118] Klein Ikkink AJ, Boere-Boonekamp MM, Bont MD, Boer AD, Duys H, Haasnoot R, Lo Fo Wong S, Sachse H, Van Sleuwen BE, Veraart-Schelfhout L, Vriezen JA, Westerveld MC. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Kindermishandeling. Huisarts en Wetenschap 2010;53(8):S15

[118] Gagné M-H, Clément M-È, Milot T, Paradis H, Voyer-Perron P. Comparative efficacy of the Triple P program on parenting practices and family violence against children Child Abuse & Neglect 2023;141():106204

[119] Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. KNMG-visie Versterking medische zorg aan jeugdigen Utrecht: KNMG 2013

[119] Bontje M.C.A., Stolwijk I.J., Vial A., Van der Put C.E.. Early assessment of risks of child abuse in preventive youth healthcare Submitted 2024

[120] Konijnendijk AAJ, Boere-Boonekamp MM, Haasnoot-Smallegange RME, Need A. A qualitative exploration of factors that facilitate and impede adherence to child abuse prevention guidelines in Dutch preventive child health care. Journal of evaluation in clinical practice 2014;20(4):417-24

[120] Crean E., Kuipers N., Bouwmeester M., Geurts S.. Eindrapport implementatieonderzoek Prenatale Huisbezoeken JGZ Implementatieonderzoek - Eindrapport 2024

[121] Rosendal H, Polderman F. Bete Samen. Een handreiking om te komen tot effectieve samenwerking in de zorg voor jeugd Utrecht: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NJC) 2014

[121] Rijlaarsdam CW, Leget CJ, Steegers EA. Onbedoelde zwangerschap bij complexe problematiek. Hoe kunnen we dit voorkomen? Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2022;166():166

[122] Rutte F, Pijpers F, Timmermans M. Samenwerken aan het gezond en veilig laten opgroeien van kinderen: Een literatuurstudie Utrecht: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) 2013

[122] Rijlaarsdam CW. Contraceptives, what helps A qualitative explorative case study on a pilot programme, offering birth control to vulnerable clients. Research Dissertation, Birmingham City University 2015

[123] V&VN-meldcode. Kindermishandeling en huiselijk geweld. Stappenplan voor verpleegkundigen en verzorgenden Utrecht: V&VN 2011

[123] Le DQ, Le LK-D, Le PH, Yap MBH, Mihalopoulos C. Cost effectiveness of interventions to prevent the occurrence and the associated economic impacts of child maltreatment: A systematic review Child Abuse & Neglect 2024

[124] Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland. De jeugdverpleegkundige als schakel in het Centrum voor Jeugd en Gezin Utrecht: V&VN 2011

[124] Miralles P, Godoy C, Hidalgo MD. Long-term emotional consequences of parental alienation exposure in children of divorced parents: A systematic review Current Psychology 2023;42(14):12055

[125] Antle BF, Barbee AP, Christensen DN, Sullivan DJ. he prevention of child maltreatment recidivism through the Solution-Based Casework model of child welfare practice Children and Youth Services Review 2009;31(12):1346

[125] Haarsma L. Ouderverstoting: een actueel thema Vakblad Sociaal Werk 2021;22(3):36

[126] Antle BF, Christensen DN, van Zyl MA, Barbee AP. The impact of the Solution Based Casework (SBC) practice model on federal outcomes in public child welfare. Child abuse & neglect 2012;36(4):342-53

[127] Asscher JJ. Parenting Support in Community Settings. Parental Effectiveness of the Home-Start program Proefschrift. Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut. 2005

[128] Asscher JJ, Paulussen-Hoogeboom MC. De invloed van protectieve en risicofactoren op de ontwikkeling en opvoeding van jonge kinderen Kind en Adolescent 2005;26():56

[129] Asscher JJ, Deković M, Prinzie P, Hermans J. Assessing Change in Families Following the Home-Start Parenting Program: Clinical Significance and Predictors of Change Family Relations 2008;57():351

[130] Bartelink C. Wat werkt bij het versterken van het sociale netwerk van het gezin? Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut 2012

[131] Deković M, Asscher JJ, Hermanns JO, Reitz E, Prinzie P, van den Akker AL. Tracing changes in families who participated in the home-start parenting program: parental sense of competence as mechanism of change. Prevention science : the official journal of the Society for Prevention Research 2010;11(3):263-74

[132] Hanrahan-Cahuzak M. Mum to mum: An evaluation of a community based health promotion programm for first-time mothers in the Netherlands Proefschrift. Wageningen: Universiteit van Wageningen 2002

[133] Hermanns J, van de Venne L, Leseman P. Home-Start geëvalueerd Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut 1997

[134] Hermanns JMA, Asscher JJ, Zijlstra BJN, Hoffenaar PJ, Deković M. Long-term changes in parenting and child behavior after the Home-Start family support program Children and Youth Services Review 2013;35():678

[135] Lohrbach S, Sawyer R. Creating a constructive practice: family and professional partnership in high-risk child protection case conferences Protecting Children 2004;19(2):26

[136] Molloy 2002. Still Going Strong: A Tracer Study of the Community Mothers Programme, Dublin, Ireland. Early Childhood Development: Practice and Reflections Following Footsteps. Den Haag: Bernard van Leer Foundation 2002

[137] Mutsaers K, Berg T. Risicofactoren en beschermende factoren voor kindermishandeling Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut 2010

[138] van Pagée R. Eigen Kracht (Family Group Conference in Nederland): Van model naar invoering Amsterdam: SWP 2003

[139] Skrypek M, Idzelis M, Pecora P. Signs of Safety in Minnesota: parent perceptions of a child protection Signs of Safety experiment St. Paul NM: Wilder Research 2012

[140] Wheeler J, Hogg V. Signs of safety and the child protection movement, in C. Franklin, T. Trepper, Gingerich, W. and E. McCoolum, Solution-focused brief therapy: a handbook of evidence based practice New York: Oxford Press 2011

[141] Wijnen-Lunenburg P, van Beek F, Bijl B, Gramberg P, Slot W. De familie aan zet: De uitkomsten van Eigen Kracht-conferenties in de jeugdbescherming met betrekking tot veiligheid, sociale cohesie en regie Duivendrecht/Voorhout: PI Research/WESP Jeugdzorg 2008

[142] Konijnendijk AAJ, Haasnoot R, Meijvogel A, Waltz M, Westerveld E, Kokhuis M. Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld, versie 1.9 Enschede: GGD Twente 2015

[143] http://decor.nictiz.nl/jeugdgezondheidszorg/BDS322/

[144] https://www.ncj.nl/informatisering/basisdataset

[145] Almeida CP, Cunha FF, Pires EP, Sá E. Common mental disorders in pregnancy in the context of interpartner violence. Journal of psychiatric and mental health nursing 2013;20(5):419-25

[146] Barlow J, Smailagic N, Bennett C, Huband N, Jones H, Coren E. Individual and group based parenting programmes for improving psychosocial outcomes for teenage parents and their children. The Cochrane database of systematic reviews 2011;2011(3):CD002964

[147] Berlin LJ, Dodge KA, Reznick JS. Examining pregnant women's hostile attributions about infants as a predictor of offspring maltreatment. JAMA pediatrics 2013;167(6):549-53

[148] Bonsel GJ, Binie E, Denktas S, Steegers EAP. Signalementstudie zwangerschap en geboorte, lijnen in de perinatale sterfte Rotterdam, Erasmus MC 2009

[149] Casanueva CE, Martin SL. Intimate partner violence during pregnancy and mothers' child abuse potential. Journal of interpersonal violence 2007;22(5):603-22

[150] Chan KL, Brownridge DA, Fong DYT, Tiwari A, Leung WC, Ho PC. Violence against pregnant women can increase the risk of child abuse: a longitudinal study. Child abuse & neglect 2012;36(4):275-84

[151] Cox JL, Holden JM, Sagovsky R. Detection of postnatal depression. Development of the 10-item Edinburgh Postnatal Depression Scale. The British journal of psychiatry : the journal of mental science 1987;150():782-6

[152] Hermanns J, Öry F, Schrijvers G. Helpen bij opgroeien en opvoeden: eerder, sneller en beter. Een advies over vroegtijdige signalering en interventies bij opvoed- en opgroeiproblemen Utrecht: Julius Centrum 2005

[153] Hornor G. Domestic violence and children. Journal of pediatric health care : official publication of National Association of Pediatric Nurse Associates & Practitioners 2005;19(4):206-12

[154] de Jonge A, Korfker DG, Vogels ACG, van der Pal SM, Vink RM, Buitendijk SE. Preventie en Vroegsignalering van Risicogezinnen in de Kraamperiode Leiden: TNO 2007

[155] Keinemans JS. Eervol jong moederschap: Een studie naar de leefwereld van adolescente moeders Delft: Eburon 2010

[156] Kooijman K, Zwikker M. Kindermishandeling voorkomen door gezinnen te steunen: beschrijving en analyse van home visitation programma's ter preventie van kindermishandeling en verwaarlozing. Utrecht: NIZW 2001

[157] Leeners B, Rath W, Block E, Görres G, Tschudin S. Risk factors for unfavorable pregnancy outcome in women with adverse childhood experiences. Journal of perinatal medicine 2014;42(2):171-8

[158] Lukasse M, Schei B, Ryding EL, . Prevalence and associated factors of fear of childbirth in six European countries. Sexual & reproductive healthcare : official journal of the Swedish Association of Midwives 2014;5(3):99-106

[159] Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Verbetering nodig in de samenwerking tussen kraamzorg en JGZ voor verantwoorde geboortezorg Utrecht: Inspectie voor de Gezondheidszorg 2014

[160] Myhre MC, Thoresen S, Grøgaard JB, Dyb G. Familial factors and child characteristics as predictors of injuries in toddlers: a prospective cohort study. BMJ open 2012;2(2):e000740

[161] Moran G, Pederson DR, Krupka A. Maternal unresolved attachment status impedes the effectiveness of interventions with adolescent mothers. Infant mental health journal 2005;26(3):231-249

[162] Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg. Standpunt Gegevensoverdracht van kraamzorg en verloskunde naar de jeugdgezondheidszorg Utrecht: Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg

[163] Olds DL, Eckenrode J, Henderson CR, Kitzman H, Powers J, Cole R, Sidora K, Morris P, Pettitt LM, Luckey D. Long-term effects of home visitation on maternal life course and child abuse and neglect. Fifteen-year follow-up of a randomized trial. JAMA 1997;278(8):637-43

[164] Oudhof M, Zoon M, van der Steege M. Wat werkt voor jonge moeders? Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut 2013

[165] Plant DT, Barker ED, Waters CS, Pawlby S, Pariante CM. Intergenerational transmission of maltreatment and psychopathology: the role of antenatal depression. Psychological medicine 2013;43(3):519-28

[166] Pop VJ, Komproe IH, van Son MJ. Characteristics of the Edinburgh Post Natal Depression Scale in The Netherlands. Journal of affective disorders 1992;26(2):105-10

[167] Quispel C. Psychopathologie, psychosociale problematiek en middelengebruik tijdens de zwangerschap - screening en zorgtoeleiding Proefschrift. Rotterdam: Universiteit van Rotterdam 2014

[168] van Sleuwen BE, Vink RM, van Stel H, Staal IE. VIMP Prenatale Huisbezoeken JGZ Leiden/Utrecht/Goes: TNO/UMCU/GGD Zeeland 2015

[169] Staal IIE, Hermanns JMA, Schrijvers AJP, van Stel HF. Risk assessment of parents' concerns at 18 months in preventive child health care predicted child abuse and neglect. Child abuse & neglect 2013;37(7):475-84

[170] van Velden J, Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte. Een goed Begin. Veilige zorg rond zwangerschap en geboorte 2009

[171] Vink RM, Detmar SM. Psychosociale risicosignalering in de zwangerschap, een overzicht van Nederlandse instrumenten Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde 2012;90(8):531

[172] Vink RM, Rijnders MEB, van Dommelen P, Broerse A. Vroeg signaleren van ongunstige opgroei-omstandigheden door verloskundigen in Zaanstad en Amsterdam-Noord Leiden: TNO 2009

[173] Vink RM, Rijnders MEB, Buitendijk S, Broerse A, Korfker D, Öry F. Vroeg erbij. Vroegsignalering met de ALPHA-NL Tijdschrift voor verloskundigen. Utrecht: KNOV 2010

[174] Vink R, van Sleuwen B, Boere-Boonekamp M. Evaluatie Prenatale Huisbezoeken JGZ Leiden: TNO 2013

[175] de Wolff MS, Pannebakker FD, Bouwmeester-Landweer MBR. Samen Starten met Stevig Ouderschap. Stevig Starten, een combinatie van methodes vanuit de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 0-4 jaar voor het signaleren van risicovolle opvoedingssituaties met inbegrip van kindermishandeling en het ondersteunen van gezinnen met jonge kinderen Leiden: TNO 2012

[176] Altman RL, Canter J, Patrick PA, Daley N, Butt NK, Brand DA. Parent education by maternity nurses and prevention of abusive head trauma. Pediatrics 2011;128(5):e1164-72

[177] . Shaken baby syndrome: rotational cranial injuries-technical report. Pediatrics 2001;108(1):206-10

[178] Barr RG, Barr M, Fujiwara T, Conway J, Catherine N, Brant R. Do educational materials change knowledge and behaviour about crying and shaken baby syndrome? A randomized controlled trial. CMAJ : Canadian Medical Association journal = journal de l'Association medicale canadienne 2009;180(7):727-33

[179] Black DA, Heyman RE, Smith Slep AM. Risk factors for child physical abuse Aggressive Violent Behaviour 2001;6():88

[180] Bonnier C, Nassogne M-C, Saint-Martin C, Mesples B, Kadhim H, Sébire G. Neuroimaging of intraparenchymal lesions predicts outcome in shaken baby syndrome. Pediatrics 2003;112(4):808-14

[181] Bruce DA, Zimmerman RA. Shaken impact syndrome. Pediatric annals 1989;18(8):482-4, 486-9, 492-4

[182] Carbaugh SF. Understanding shaken baby syndrome. Advances in neonatal care : official journal of the National Association of Neonatal Nurses 2004;4(2):105-14; quiz 15-7

[183] Center for Disease Control and Prevention, national Center for Injury Prevention and Control, Division of Violence Prevention. Shaken baby syndrome Tip sheet Nonfatal Maltreatment of Infants

[184] Dias MS, Smith K, DeGuehery K, Mazur P, Li V, Shaffer ML. Preventing abusive head trauma among infants and young children: a hospital-based, parent education program. Pediatrics 2005;115(4):e470-7

[185] Ellingson KD, Leventhal JM, Weiss HB. Using hospital discharge data to track inflicted traumatic brain injury. American journal of preventive medicine 2008;34(4 Suppl):S157-62

[186] Ewing-Cobbs L, Kramer L, Prasad M, Canales DN, Louis PT, Fletcher JM, Vollero H, Landry SH, Cheung K. Neuroimaging, physical, and developmental findings after inflicted and noninflicted traumatic brain injury in young children. Pediatrics 1998;102(2 Pt 1):300-7

[187] Gillham B, Tanner G, Cheyne B, Freeman I, Rooney M, Lambie A. Unemployment rates, single parent density, and indices of child poverty: their relationship to different categories of child abuse and neglect. Child abuse & neglect 1998;22(2):79-90

[188] Hoffman JM. A case of shaken baby syndrome after discharge from the newborn intensive care unit. Advances in neonatal care : official journal of the National Association of Neonatal Nurses 2005;5(3):135-46

[189] Keenan HT. Epidemiology of abusive head trauma. In: Jenny, C. (Red) Child abuse and neglect: diagnosis, treatment, and evidence. Louis: Saunders 2001

[190] Keenan HT, Runyan DK, Marshall SW, Nocera MA, Merten DF, Sinal SH. A population-based study of inflicted traumatic brain injury in young children. JAMA 2003;290(5):621-6

[191] Kemp AM. Abusive head trauma: recognition and the essential investigation. Archives of disease in childhood. Education and practice edition 2011;96(6):202-8

[192] King WJ, MacKay M, Sirnick A, . Shaken baby syndrome in Canada: clinical characteristics and outcomes of hospital cases. CMAJ : Canadian Medical Association journal = journal de l'Association medicale canadienne 2003;168(2):155-9

[193] Klein Velderman M, Pannebakker FD, Fukkink RG, de Wolff MS, van Dommelen P, Luijk PCM, van Sleuwen BE, Reijneveld SA. De effectiviteit van kortdurende videohometraining in de jeugdgezondheidszorg. Resultaten van een studie in gezinnen met overmatige spanning als gevolg van een excessief huilende baby Leiden: TNO 2011

[194] Miehl NJ. Shaken baby syndrome. Journal of forensic nursing 2005;1(3):111-7

[195] Minns RA, Jones PA, Mok JY-Q. Incidence and demography of non-accidental head injury in southeast Scotland from a national database. American journal of preventive medicine 2008;34(4 Suppl):S126-33

[196] Narang S, Clarke J. Abusive head trauma: past, present, and future. Journal of child neurology 2014;29(12):1747-56

[197] Onderzoeksraad voor Veiligheid. Over de fysieke veiligheid van het jonge kind. Een themastudie: voorvallen van kindermishandeling met fatale en bijna fatale afloop Den Haag: Onderzoeksraad voor Veiligheid 2011

[198] Reijneveld SA, van der Wal MF, Brugman E, Sing RAH, Verloove-Vanhorick SP. Infant crying and abuse. Lancet (London, England) ;364(9442):1340-2

[199] Rentz ED, Marshall SW, Loomis D, Casteel C, Martin SL, Gibbs DA. Effect of deployment on the occurrence of child maltreatment in military and nonmilitary families. American journal of epidemiology 2007;165(10):1199-206

[200] van Sleuwen BE, Vlasblom E, L'Hoir MP. Implementatie van de aanpak ter preventie van het shaken baby syndroom Leiden: TNO Innovation for life 2012

[201] Starling SP, Holden JR. Perpetrators of abusive head trauma: a comparison of two geographic populations. Southern medical journal 2000;93(5):463-5

[202] van der Veen NM, Boere-Boonekamp MM, L'Hoir M, Bosschaart PAN, Rodrigues Pereira R. Intracranial haemorrhages in young children in the Netherlands

[203] American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed., DSM-5) Washington: American Psychiatric Pub 2013

[204] Beck CT. Maternal depression and child behaviour problems: a meta-analysis. Journal of advanced nursing 1999;29(3):623-9

[205] Beck CT. Postpartum depression: it isn't just the blues. The American journal of nursing 2006;106(5):40-50; quiz 50-1

[206] Beek V. De jeugdverpleegkundige en postpartum depressie: Een onderzoek naar het professioneel verpleegkundig handelen van jeugdverpleegkundigen bij het afleggen van huisbezoeken ter signalering van postpartum depressie Bachelorscriptie Universiteit Twente 2013

[207] Beijers F, Bellemakers T, Senders A, Veldhoen N. Lijst voor Screening en Interventie Keuze Utrecht: Landelijk Preventie Platform KOPP/Trimbos-instituut 2010

[208] Bergink V, Kooistra L, Lambregtse-van den Berg MP, Wijnen H, Bunevicius R, van Baar A, Pop V. Validation of the Edinburgh Depression Scale during pregnancy. Journal of psychosomatic research 2011;70(4):385-9

[209] Bifulco A, Moran PM, Baines R, Bunn A, Stanford K. Exploring psychological abuse in childhood: II. Association with other abuse and adult clinical depression. Bulletin of the Menninger Clinic 2002;66(3):241-58

[210] Cooper PJ, Murray L. Fortnightly review: Postnatal depression British Medical Journal 1998;316():1884

[211] Cooper PJ, Murray L, Wilson A, Romaniuk H. Controlled trial of the short- and long-term effect of psychological treatment of post-partum depression. I. Impact on maternal mood. The British journal of psychiatry : the journal of mental science 2003;182():412-9

[212] Cox AD, Puckering C, Pound A, Mills M. The impact of maternal depression in young children. Journal of child psychology and psychiatry, and allied disciplines 1987;28(6):917-28

[213] Cuijpers P, van Straten A, Smit F, Mihalopoulos C, Beekman A. Preventing the onset of depressive disorders: a meta-analytic review of psychological interventions. The American journal of psychiatry 2008;165(10):1272-80

[214] Cummings EM, Davies PT. Maternal depression and child development. Journal of child psychology and psychiatry, and allied disciplines 1994;35(1):73-112

[215] De Graaf R, Ten Have M, van Dorsselaer S. De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking. Nemesis-2: Opzet en eerste resultaten Utrecht: Trimbos-Instituut 2010

[216] Dennis C-LE. Treatment of postpartum depression, part 2: a critical review of nonbiological interventions. The Journal of clinical psychiatry 2004;65(9):1252-65

[217] Duggal S, Carlson EA, Sroufe LA, Egeland B. Depressive symptomatology in childhood and adolescence. Development and psychopathology 2001;13(1):143-64

[218] Durinck K, Racquet L. Opvoedingsondersteuning. Een leidraad voor ouderbegeleiders Antwerpen/Apeldoorn: Garant Maklu 2003

[219] Engels E, Haspels AA. Een behandeling van postpartum depressie (PPD) Tijdschrift voor Huisartsgeneeskunde 2003;20():244

[220] Fayyad J, De Graaf R, Kessler R, Alonso J, Angermeyer M, Demyttenaere K, De Girolamo G, Haro JM, Karam EG, Lara C, Lépine J-P, Ormel J, Posada-Villa J, Zaslavsky AM, Jin R. Cross-national prevalence and correlates of adult attention-deficit hyperactivity disorder. The British journal of psychiatry : the journal of mental science 2007;190():402-9

[221] Fassaert T, Lauriks S, van de Weerd S, de Wit M, Buster M. Ontwikkeling en betrouwbaarheid van de Zelfredzaamheid-Matrix Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen 2013;91():169

[222] Gaynes BN, Gavin N, Meltzer-Brody S, Lohr KN, Swinson T, Gartlehner G, Brody S, Miller WC. Perinatal depression: prevalence, screening accuracy, and screening outcomes. Evidence report/technology assessment (Summary) 2005

[223] Goossens FX, van der Zanden AP. Factsheet KOPP/KVO Kinderen van ouders met psychische problemen, Kinderen van verslaafde ouders Utrecht: Trimbos Instituut 2012

[224] de Graaf R, Tuithof M, Van Dorsselaer S, Ten Have M. Verzuim door psychische en somatische aandoeningen bij werkenden. Resultaten van de 'Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study-2' (NEMESIS-2) Utrecht: Trimbos Instituut 2011

[225] Halligan SL, Murray L, Martins C, Cooper PJ. Maternal depression and psychiatric outcomes in adolescent offspring: a 13-year longitudinal study. Journal of affective disorders 2007;97(1-3):145-54

[226] Harnish JD, Dodge KA, Valente E. Mother-child interaction quality as a partial mediator of the roles of maternal depressive symptomatology and socioeconomic status in the development of child behavior problems. Conduct Problems Prevention Research Group. Child development 1995;66(3):739-53

[227] Hipwell AE, Goossens FA, Melhuish EC, Kumar R. Severe maternal psychopathology and infant-mother attachment. Development and psychopathology 2000;12(2):157-75

[228] Hosman CMH, van Doesum KTM, Van Santvoort F. Prevention of emotional problems and psychiatric risks in children of parents with a mental illness in the Netherlands: The scientific basis to a comprehensive approach Australian e-Journal for the Advancement of Mental Health 2009;8():250

[229] de Jong A, Stremmelaar B, Looij J. Goed genoeg opvoederschap: Handreiking voor ondersteuning van ouders met een verstandelijke beperking De Amerpoort 2014

[230] Klompenhouwer JL, van Hulst AM. [Psychiatric disorders in women in the puerperium]. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde 1994;138(20):1009-14

[231] Landelijk kenniscentrum LVB. Handreiking vroegsignalering van een licht verstandelijke beperking (LVB) Signalering van achterstanden en risico’s in de kinderlijke ontwikkeling en/of de omgeving die wijzen op of kunnen leiden tot sociale kwetsbaarheid en/of een licht verstandelijke beperking Netwerk Gewoon Meedoen 2015

[232] Lanes A, Kuk JL, Tamim H. Prevalence and characteristics of postpartum depression symptomatology among Canadian women: a cross-sectional study BioMed Central Public Health 2011;11():302

[233] Lara C, Fayyad J, de Graaf R, Kessler RC, Aguilar-Gaxiola S, Angermeyer M, Demytteneare K, de Girolamo G, Haro JM, Jin R, Karam EG, Lépine J-P, Mora MEM, Ormel J, Posada-Villa J, Sampson N. Childhood predictors of adult attention-deficit/hyperactivity disorder: results from the World Health Organization World Mental Health Survey Initiative. Biological psychiatry 2009;65(1):46-54

[234] Murray L, Cooper PJ. The impact of postpartum depression on child development. In: Goodyer, I. (Red). Aetiological Mechanisms in Developmental Psychopathology Oxford, England: Oxford University Press 2004

[235] O'Hara MW, Swain AM. Rates and risk of postpartum depression-a meta-analysis International Review of Psychiatry 1996;8():37

[236] O'Hara MW. Postpartum depression: what we know. Journal of clinical psychology 2009;65(12):1258-69

[237] Pawlby S, Hay D, Sharp D, Waters CS, Pariante CM. Antenatal depression and offspring psychopathology: the influence of childhood maltreatment. The British journal of psychiatry : the journal of mental science 2011;199(2):106-12

[238] Rogosch FA, Cicchetti D, Toth SL. Expressed emotion in multiple subsystems of the families of toddlers with depressed mothers. Development and psychopathology 2004;16(3):689-709

[239] Smit F, Vlasveld M, Beekman A, Ciujpers A, Schoevers R, Ruiter M, Boon B. Depressiepreventie: Stand van zaken, nieuwe richtingen. (Programmeringsstudie ZonMw) Utrecht: Trimbos-instituut 2013

[240] Terluin B, Duijsens IJ. Handleiding van de Vierdimensionale Klachtenlijst Leiderdorp: Datec 2006

[241] Torgersen S, Kringlen E, Cramer V. The prevalence of personality disorders in a community sample. Archives of general psychiatry 2001;58(6):590-6

[242] Tuithof M, ten Have M, van Dorsselaer S, de Graaf R. DHD, gedragsstoornissen en antisociale persoonlijkheidsstoornis: Vóórkomen en gevolgen in de algemene bevolking: resultaten van NEMESIS-2 Utrecht: Trimbos-instituut 2010

[243] de Vries JN, Willems DL, Isarin J, Reinders JS. Samenspel van factoren. Inventariserend onderzoek naar de ouderschapscompetenties van mensen met een verstandelijke handicap Amsterdam: Universiteit van Amsterdam en Vrije Universiteit Amsterdam 2005

[244] Wade C, Llewellyn G, Matthews J. Review of parent training interventions for parents with intellectual disability Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities 2008;21():351

[245] de Waal J, Tuerlings JHAM, de Boer K, Smal JC, van Waarde JA. [Recognition of psychiatrically vulnerable pregnant women]. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde 2010;154(47):A2344

[246] Willems DL, de Vries J-N, Isarin J, Reinders JS. Parenting by persons with intellectual disability: an explorative study in the Netherlands. Journal of intellectual disability research : JIDR 2007;51(Pt 7):537-44

[247] Wisner KL, Chambers C, Sit DKY. Postpartum depression: a major public health problem. JAMA 2006;296(21):2616-8

[248] Zoon M, Foolen N. Wat werkt bij licht verstandelijk beperkte ouders? Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut 2014

[249] Erickson MF, Egeland B, Pianta R. The effects of maltreatment on the development of young children 1989

[250] Glaser D, Prior V, Lynch M. Emotional Abuse and Emotional Neglect: Antecedents, Operational Definitions and Consequences York: British Association for the Study and Prevention of Child Abuse and Neglect 2001

[251] Glaser D. How to deal with emotional abuse and neglect: further development of a conceptual framework (FRAMEA). Child abuse & neglect 2011;35(10):866-75

[252] Haasnoot M. Kinderverwaarlozing beter in beeld-Fysiek mishandelde kinderen worden nog wel opgemerkt in ziekenhuizen, maar verwaarloosde kinderen glippen er vaak tussendoor. Een nieuw ontwikkeld signalerings-instrument moet daar een einde aan maken Medisch Contact 2012;67():1213

[253] van IJzendoorn MH, Prinzie P, Euser EM, Groeneveld MG, Brilleslijper-Kater SN, van Noort-Van der Linden AMT, San Martin Beuk M. Kindermishandeling in Nederland Anno 2005. De nationale Prevalentiestudie Mishandeling van Kinderen en Jeugdigen (NPM-2005) Leiden: Universiteit Leiden, Algemene en Gezinspedagogiek–Datatheorie 2007

[254] Naughton AM, Maguire SA, Mann MK, Lumb RC, Tempest V, Gracias S, Kemp AM. Emotional, behavioral, and developmental features indicative of neglect or emotional abuse in preschool children: a systematic review. JAMA pediatrics 2013;167(8):769-75

[255] van de Putte EM, Kamphuis M, Kramer AWM. Medisch handboek kindermishandeling Houten: Bohn Stafleu van Loghum 2013

[256] Simons M. Bespreekbaar maken van (het vermoeden van) kindermishandeling Standby 2012;26(3):6

[257] Wolfe DA, McIsaac C. Distinguishing between poor/dysfunctional parenting and child emotional maltreatment. Child abuse & neglect 2011;35(10):802-13

[258] Dalziel K, Segal L. Home visiting programmes for the prevention of child maltreatment: cost-effectiveness of 33 programmes. Archives of disease in childhood 2012;97(9):787-98

[259] Dunnink G. Standpunt Bereik van de Jeugdgezondheidszorg Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu 2010

[260] Inspectie voor de Gezondheidszorg. De jeugdgezondheidszorg in beweging Den Haag: IGZ 2009

[261] Kooijman K. Databank effectieve jeugdinterventies: beschrijving 'Bemoeizorg in de jeugdgezondheidszorg' Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut 2016

[262] Sieverink F. Rapport Klein-en-Fijn project ‘Niet Verschenen’. In opdracht van de Academische Werkplaats Jeugd in Twente 2013

[263] Addink A, Kooijman K. nventariserend onderzoek naar signalen van kindermishandeling in de sociale leefomgeving van kinderen Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut 2011

[264] AJN Nota. Kindermishandeling in de sociale leefomgeving. 2010

[265] RIVM. Standpunt Preventie van Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV) door de Jeugdgezondheidszorg Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu 2010

[266] NVOG. Modelprotocol medische zorg voor vrouwen en meisjes met vrouwelijke genitale verminking (VGV) Utrecht: NVOG 2010

[267] van Eerdenburg-Keuning IA. Gesprekprotocol Meisjesbesnijdenis Lisse: AJN 2005

[268] KNOV. KNOV-standpunt Vrouwelijke genitale verminking Utrecht: KNOV 2012

[269] Pharos. Handelingsprotocol Vrouwelijke Genitale Verminking bij minderjarigen. Uitleg en handvatten bij aanpak VGV voor AMK, RvdK en Politie Utrecht: Pharos 2013

[270] Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Bestrijding vrouwelijke genitale verminking. Beleidsadvies Zoetermeer: Raad voor de Volksgezondheid 2005

[271] Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Vrouwelijke genitale verminking in juridisch perspectief. Zoetermeer: Raad voor de Volksgezondheid 2005

[272] Commissie Bestrijding Vrouwelijke Genitale Verminking. Bestrijding vrouwelijke genitale verminking, Onderbouwing advies Zoetermeer 2005

[273] Assembly of the Union of African States. Protocol to the African Charter on human and peoples’ rights on the rights of women in Africa Maputo: Union of African States 2003

[274] Korfker D, Snijder M, Detmar S. Retrospectief onderzoek naar de prevalentie van Vrouwenbesnijdenis of (VGV) Vrouwelijke Genitale Verminking in de verloskundigenpraktijk Leiden: TNO 2008

[275] www.meisjesbesnijdenis.nl

[276] www.tegenvrouwenbesnijdenis.nl

[277] http://www.nvog.nl

[278] http://vgv.ggd.nl