Richtlijn: Motorische ontwikkeling (2019)

Belang van tijdig signaleren en behandelen

Deze paragraaf gaat in op de uitgangsvraag: Wat is het belang van tijdige signalering en behandeling? Hoe kan de JGZ hieraan op een effectieve en efficiënte wijze bijdragen?

Belang van timing en kwaliteit van diagnosestelling
Voor kinderen met een motorische ontwikkelingsachterstand is het belangrijk dat hun problemen op tijd worden gesignaleerd. De verschillende diagnoses vragen elk om een andere behandeling. Tijdige en adequate behandeling en begeleiding verhogen niet alleen de kans op een betere motorische ontwikkeling, maar ook de kans op participatie op school. Wel moet men ervoor waken een diagnose te vroeg te stellen omdat dit vaker zal leiden tot een fout-positieve diagnose.

De rol van JGZ in signalering en behandeling
De JGZ kan op een effectieve wijze bijdragen aan tijdige signalering door enerzijds goede kennis te hebben van de mogelijke oorzaken van een motorische ontwikkelingsachterstand, de signalen die hierop kunnen wijzen en de mogelijke gevolgen, en anderzijds bestaande onderzoeksmethoden vakkundig te gebruiken. Tevens is van belang dat de JGZ adequaat handelt naar aanleiding van de bevindingen, dus de juiste adviezen geeft, adequaat verwijst en het vervolg bewaakt. Naast goede scholing is ervaring voor goed medisch besliskundig handelen bij het beoordelen van de motorische ontwikkeling eveneens van belangexpert-opinion. Ook is gewenst dat de JGZ-professionals de sociale kaart goed kennen en benutten, zodat overleg met andere professionals en/of verwijzing effectief en efficiënt is.

Hierna wordt kort ingegaan op het belang van tijdige diagnostiek en behandeling bij de verschillende diagnoses.

Cerebrale Parese

Hoewel er weinig onderzoek is verricht naar de behandeling van CP, bestaat er wel evidentie voor de effectiviteit van vroeg aangeboden interventies. Dit wijst erop dat vroege opsporing en vroegtijdige behandeling de effectiviteit van de behandeling kunnen verbeteren64. Daarnaast is aannemelijk dat juist een behandeling op jonge leeftijd zinvol is, omdat in de jongere jaren de plasticiteit van de hersenen het grootst is. Er worden dan zeer veel nieuwe verbindingen aangelegd. De JGZ kan bijdragen aan vroegtijdige behandeling door het (op indicatie) (laten) verrichten van neurologisch onderzoek, vooral in het eerste levensjaar. Zie hoofdstuk over oriënterend neurologisch onderzoek in de JGZ.

Developmental Coordination Disorder

De diagnose DCD moet niet te vroeg gesteld worden vanwege mogelijke overdiagnostiek. Tegelijkertijd is vroege herkenning wel belangrijk om op tijd therapie te kunnen inzetten, zeker omdat DCD leidt tot veel andere problemen, zoals leer- en schrijfproblemen en psychologische stress65. De JGZ kan een prominente rol spelen bij de diagnostiek van DCD door zowel grofmotorische als fijnmotorische signalen goed te monitoren. Grofmotorische signalen voor DCD bij het voorschoolse kind zijn vertraagde motorische mijlpalen (zitten, staan, lopen), en vergeleken met leeftijdsgenoten vaak vallen, uit evenwicht zijn, moeite met optillen van één voet zonder uit balans te raken, een hekel aan klimmen hebben (angstig), moeite hebben met springen of op een driewieler rijden, en sneller vermoeid zijn. Fijnmotorische signalen voor DCD vanaf de schoolse leeftijd zijn weinig interesse voor constructiespeelgoed (LEGO, blokken), moeite met vasthouden van potloden en krijtjes, moeite met tweehandige activiteiten, zoals knippen en knopen dichtdoen, en moeite met het generaliseren van het geleerde.

Niet-aangeboren hersenletsel of beweegarmoede

Wordt een motorische ontwikkelingsstoornis veroorzaakt door NAH of beweegarmoede, dan kan de JGZ met het afnemen van een goede (hetero-)anamnese bijdragen aan tijdige signalering. Tijdige herkenning en behandeling lijken de kansen van het kind op een optimale ontwikkeling te vergrotenexpert opinion. Ten aanzien van hersenletsel dat veroorzaakt wordt door ongevallen kan de JGZ enerzijds een rol spelen bij het geven van adviezen teneinde ongevallen te voorkomen (primaire preventie), en anderzijds bij de herkenning van de symptomen van NAH en daarop het verwijsbeleid afstemmen.


Pagina als PDF