Oriënterend literatuuronderzoek
In eerste instantie is uitgegaan van de JGZ-richtlijn Kindermishandeling van 2016. Vervolgens is gezocht naar systematische reviews en (inter)nationale evidence-based richtlijnen. Vervolgens zijn twee specifieke systematische zoekacties uitgevoerd voor de herziening en update van de module module Definities en achtergrondinformatie: een search naar risico- en beschermende factoren van kindermishandeling, en een search naar de gevolgen van kindermishandeling voor de jeugdige.
Deze searches hadden een hiërarchische aanpak:
-
Zoeken naar bestaande geaggregeerde literatuur, zoals richtlijnen, systematische reviews en meta-analyses
-
De leden uit de clusterwerkgroep werden gevraagd om relevante literatuur aan te leveren.
-
Op basis van aangeleverde sleutelpublicaties werd met behulp van de ‘sneeuwbalmethode’ gezocht naar aanvullende, relevante literatuur.
-
Bij onvoldoende onderzochten methoden of onderwerpen werd uitgegaan van in de werkgroep beschikbare kennis en praktijkervaring.
-
Tenslotte is gezocht in twee interventiedatabases – Databank Effectieve Jeugdinterventies en Loket Gezond Leven (met name voor de Module Preventieve interventies) .
Specieke literatuur searches
Er zijn drie searches uitgevoerd voor de risico- en beschermende factoren van kindermishandeling en de mogelijke gevolgen van mishandeling.
Tabel 1. Search Risicofactoren voor kindermishandeling
Uitgangsvraag: Wat zijn risicofactoren in de omgeving, de ouder of het kind voor kindermishandeling? | |
Welke typen onderzoek zijn geschikt? | Meta-analyses en systematische reviews |
Setting: | Jeugdgezondheidszorg |
Databases (s): | PubMed en Scopus |
Datum search | juli 2024 |
Publicatie periode | 2015-2024 |
Talen | Engels en Nederlands |
Toelichting en opmerkingen:: Het gaat hierbij om risicofactoren voor lichamelijke en emotionele mishandeling en verwaarlozing, waaronder Shakenbaby syndroom, Kindermishandeling door falsificatie en Foetaal Alcohol Syndroom (FAS). |
|
Database | Zoekstrategie voor risicofactoren van kindermishandeling |
PubMed |
AND
AND
= 123 hits |
Scopus |
AND
AND
AND
AND
AND
AND
= 422 hits |
In totaal (Scopus+Pubmed)= 545; Duplicates = 75; 470 unieke studies |
Tabel 2. Search beschermende factoren voor kindermishandeling.
Uitgangsvraag: Wat zijn beschermende factoren voor kindermishandeling? | |
Welke typen onderzoek zijn geschikt? | Meta-analyses en systematische reviews |
Setting: | Jeugdgezondheidszorg |
Databases (s): | PubMed en Scopus |
Datum search | juli 2024 |
Publicatie periode | 2015-2024 |
Talen | Engels en Nederlands |
Toelichting en opmerkingen: Het gaat hierbij om beschermende factoren voor lichamelijke en emotionele mishandeling en verwaarlozing, waaronder Shakenbaby syndroom, Kindermishandeling door falsificatie en Foetaal Alcohol Syndroom (FAS). |
|
Database | Zoekstrategie |
PubMed |
AND
AND
= 27 hits |
Scopus |
AND
AND
AND
AND
AND
AND
=42 hits |
In totaal (Scopus+Pubmed) = 69; Duplicates = 12, 57 unieke studies |
Tabel 3. Search gevolgen van kindermishandeling voor de jeugdige.
Uitgangsvraag: Wat zijn gevolgen van kindermishandeling voor de jeugdige? | |
Welke typen onderzoek zijn geschikt? | Meta-analyses en systematische reviews |
Setting: | Jeugdgezondheidszorg |
Databases (s): | PubMed en Scopus |
Datum search | juli 2024 |
Publicatie periode | 2015-2024 |
Talen | Engels en Nederlands |
Toelichting en opmerkingen:: Het gaat hierbij om de gevolgen van lichamelijke en emotionele mishandeling en verwaarlozing, waaronder Shakenbabysyndroom, Kindermishandeling door falsificatie en Foetaal Alcohol Syndroom (FAS) voor de jeugdige. |
|
Database | Zoekstrategie voor gevolgen van kindermishandeling voor jeugdige |
PubMed |
AND
AND
= 123 hits |
Scopus |
AND
AND
AND
AND
AND
AND
|
In totaal (Scopus+Pubmed) = 354 ; Duplicates=50; Excluded=278 26 unieke studies |
De reviewers selecteerden de studies in drie fases:
- De eerste selectie vond plaats op grond van titel en abstract
- De tweede selectie na het lezen van de full-tekst.
- Primaire studies (met voorkeur voor studies die in Nederland zijn uitgevoerd en in de JGZ) werden alleen dan gebruikt als up-to-date systematische reviews niet voorhanden waren.
De selectiecriteria berustten op:
-
Publicatieperiode: 2016-2024.
-
Publicatie taal: Engels en Nederlands.
-
Methodologische criteria: Deze zijn afhankelijk van de uitgangsvraag (gericht op interventie, preventie, diagnostiek, prognose, etiologie, etc.). Voor interventie vragen wordt bijvoorbeeld in eerste instantie gezocht naar (meta-analyses van) RCTs omdat hier de minste kans is op vertekening. Voor etiologische en diagnostische vragen is een observationeel onderzoeksdesign meestal meer van toepassing.
-
Praktische uitvoering: interventies, methoden of instrumenten die in Nederland beschikbaar zijn (e.g. vertaald en/of materialen beschikbaar).
-
Praktische uitvoering: interventies, methoden of instrumenten die binnen de JGZ toepasbaar en uitvoerbaar zijn.