6.1 Bijlage 1

JGZ-richtlijn Kindermishandeling

Kindermishandeling

Bijlage 1. Overzicht preventieve interventies voor de JGZ gericht op het voorkomen van kindermishandeling en/of versterken van opvoedvaardigheden bij de ouder(s); (Bron: Databank Effectieve jeugdinterventies Deze linkt opent in een nieuw tabblad).

Referentie

Kwaliteit bewijs 

Doelgroep

Doel

Beschrijving

Uitkomsten in onderzoek of uitkomstmaten die nagestreefd worden

Voorzorg Deze linkt opent in een nieuw tabblad

 

Effectief volgens sterke
aanwijzingen

Jonge vrouwen die zwanger zijn van hun eerste kind en die te maken hebben met een opeenstapeling van risicofactoren en problemen.

Het terugdringen van kindermishandeling of het risico daarop.

VoorZorg bestaat uit gestructureerde huisbezoeken, tijdens de zwangerschap en eerste twee levensjaren. VoorZorg heeft leeftijdsspecifieke aandachtspunten en vaardigheidstrainingen die op de doelgroep zijn toegesneden. Het traject omvat 40-60 huisbezoeken.

Uit onderzoek [49];[50];[51];[52] blijken de volgende effecten: minder roken tijdens de zwangerschap, vaker borstvoeding geven en minder huiselijk geweld in de interventiegroep.

Stevig Ouderschap Deze linkt opent in een nieuw tabblad

 

 

Effectief volgens eerste
aanwijzingen

Kinderen in de leeftijd van -5 mnd maanden tot 2,5 jaar en hun (aanstaande) ouders met een of meerdere kenmerken: belast voorgeschiedenis, persoonlijke problemen, onvoldoende steunende context en/of verzwaarde opvoeding

Het verkleinen van het risico op ernstige opvoedingsproblemen, waaronder kindermishandeling. 

Met circa 4 pre- en 6-10 postnatale huisbezoeken (tot 2 jaar) worden ouders geholpen hun zelfvertrouwen en zelfredzaamheid te vergroten en hun sociale netwerk te versterken. 
De interventie omvat een selectievragenlijst (voor ouders en/of professionals) en huisbezoeken.  
Er zijn vaste thema’s (bijv.  beleving ouderschap) en leeftijd-specifieke informatie over ontwikkelingsfasen. 

Onderzoek [93] heeft aangetoond dat in gezinnen die Stevig Ouderschap hebben gevolgd er sprake is van: 

1. minder kans op
kindermishandeling;
2. Toegenomen mate van ervaren ouderlijke competentie.

Home-Start Deze linkt opent in een nieuw tabblad

 

Effectief volgens goede aanwijzingen

Ouders met minstens één kind dat jonger is dan 7 jaar, die alledaagse opvoedvragen hebben, zich niet voldoende competent voelen in de opvoeding en weinig steun ervaren vanuit hun omgeving.

Ouders helpen om hun opvoedvaardig-heden en sociale netwerk te vergroten.

Door het samendoen van activiteiten binnens- en buitenshuis, al dan niet met de kinderen, ondersteunt de vrijwilliger de ouders op een praktische manier en fungeert de vrijwilliger als rolmodel. De ondersteuning is vraaggericht, gericht op empowerment, biedt tijd en aandacht en is gebaseerd op gelijkwaardigheid en vertrouwen. De duur varieert van enkele maanden tot 1,5 jaar. 

De Home-Start groep laat positieve veranderingen zien op zowel het welzijn van moeders, als op hun opvoedgedrag, als op kindgedrag [83][105][110] 

Oordeel commissie Databank NJi: “Drie studies die zijn gedaan naar Home-Start laten redelijke en duurzame effecten zien op een deel van de relevante uitkomsten.”

 

Triple P niveau 3 Deze linkt opent in een nieuw tabblad

 

Effectief volgens eerste
aanwijzingen

Ouders van 0- tot 18-jarigen met specifieke opvoedvragen (enkelvoudig probleemgedrag dat niet langer dan zes maanden bestaat) 

Vergroten van de competentie en het zelfvertrouwen bij  ouders om gedrags- en emotionele problemen bij kinderen en jongeren te voorkomen of te verminderen.

Triple P niveau 3 is een opvoedtraining voor ouders met lichte opvoedvragen. Er zijn twee versies: tot 12 jaar, en boven de 12 jaar, individueel (4 gesprekken) of in een groep (workshop van  2 uur). Ouders worden getraind in de toepassing van positieve opvoedstrategieën om te kunnen omgaan met veel voorkomende problemen. 

Onderzoek [118] heeft laten zien dat de interventie leidt tot:

1. Toegenomen mate van ervaren ouderlijke competentie;
2. Toegenomen mate van ervaren welbevinden bij ouders en jeugdigen.

Triple P niveau 4 en 5  Deze linkt opent in een nieuw tabblad

 

Effectief volgens eerste
aanwijzingen

Kinderen tot 16 jaar met milde tot ernstige emotionele en gedragsproblemen. De intermediaire doelgroep zijn ouders van deze kinderen die het gedrag van hun kind moeilijk hanteerbaar vinden.

Het voorkomen en/of verminderen van ernstige gedrags-, emotionele en ontwikkelings-problemen bij kinderen 
door de kennis, vaardigheden en het zelfvertrouwen van ouders te verbeteren. 

Oudertraining gericht op het voorkomen of verminderen van ernstige gedrags-, emotionele en ontwikkelingsproblemen bij kinderen. Triple P niveau 4 omvat 17 opvoedstrategieën voor ouders. Triple P niveau 5 is gericht op het opheffen van belemmerende factoren in het gezin, zoals persoonlijke problemen of relatieproblemen.  

Triple P niveau 4 gaat samen met afname van [71][72].                   

  • dysfunctioneel opvoedingsgedrag; 

  • psychische klachten van ouders (depressie, angst, stress)

  • aanwezige partnerconflicten

  • problematisch kindgedrag;                                      

Moeders Informeren Moeders (MIM) Deze linkt opent in een nieuw tabblad

Goed onderbouwd

Moeders met een eerste kind tot 18 maanden die alledaagse vragen hebben over de opvoeding en verzorging van hun kind en weinig ondersteuning ervaren vanuit hun sociale netwerk.

Vergroten van de opvoedcompetentie van moeders bij alledaagse vragen over de verzorging en opvoeding van hun kind.

Deelnemende moeders krijgen iedere maand bezoek van een vrijwilliger. De huisbezoeken zijn gericht op het versterken van het zelfvertrouwen, de zelfredzaamheid en het sociale netwerk.
De vrijwilliger en de deelnemende moeder delen dezelfde achtergrond.
De vrijwilligers worden begeleid door een coördinator. 

MIM beoogt bij te dragen aan opvoedcompetentie [14][68][99]

 

 

Heb je suggesties voor verbetering van deze JGZ-richtlijn?

Geef jouw feedback

Heb je vragen?

Neem voor vragen of meer informatie contact met ons op

Contact opnemen