Richtlijn: Opsporen oogafwijkingen (2019)

Met automatische meetapparatuur/fotoscreeners (zoals de PlusOptix vision screener) wordt amblyopie niet opgespoord. Ze worden in een aantal landen wel gebruikt bij de opsporing van risicofactoren op amblyopie. Eind 2017 is een door ZonMw gesubsidieerde studie in Nederland naar de PlusOptix, uitgevoerd door TNO, afgerond. De wetenschappelijke publicaties over deze studie zijn nog niet verschenen. In juni 2018 heeft Kind en Gezin Vlaanderen besloten de Plusoptix fotoscreener niet meer te gebruiken bij de oogscreening. Hieronder volgt de beoordeling op basis van de systematische review van Sanchez en collega’s (Sanchez, 2016) en de overwegingen op basis van andere relevante artikelen en ervaring uit de praktijk.

Aanbevelingen

1. Fotoscreeners zullen geen rol spelen in de opsporing van oogafwijkingen zoals geformuleerd in deze richtlijn.
2. De studie “Can vision screening in Dutch Youth Health Care (YHC) be improved by adding PlusOptix – a feasibility study” van TNO is afgerond. Er is meer gedetailleerd onderzoek nodig voordat invoering in het landelijk screeningsprogramma overwogen kan worden.

Uitgangsvraag

• Wat is de diagnostische accuratesse van de PlusOptix Vision Screener voor het vroegtijdig opsporen van (risicofactoren voor) amblyopie bij kinderen van 0-4 jaar?

Deze uitgangsvraag is uitgewerkt via de volgende PICO:

P: kinderen van 0-4 jaar, bij voorkeur in algemene populatie / screening setting

I: PlusOptix fotoscreener (type S08, S09, A09, S12), ongedilateerd onderzoek

C: volledige oogheelkundig onderzoek

O: aantallen terecht positief, terecht negatief, fout positief, fout negatief, sensitiviteit, specificiteit, voorspellende waarden, succesvolle amblyopiebehandeling.

Methode

De systematische review van Sanchez en collega’s, aangedragen door de richtlijnwerkgroep, werd als uitgangspunt genomen (Sanchez, 2016). De zoekactie voor deze systematische review van diagnostische accuratesse studies (in de databases Medline en PubMed) omvatte Engelstalige publicaties tot januari 2016. Omdat in deze systematische review meerdere typen PlusOptix Vision Screeners werden opgenomen en de resultaten onvoldoende gedetailleerd beschreven werden, werd besloten de voor onze vraag relevante studies uit de review te selecteren. Op 13 september 2016 werd vervolgens voor de periode vanaf januari 2016 een zoekactie gedaan naar diagnostische accuratessestudies in de databases Medline en Embase. Na het sluiten van de systematische literatuurstudie van Cochrane Netherlands is nog een review verschenen van de U.S. Preventive Services Taskforce (Jonas et al., 2017). Deze review blijkt geen nieuwe inzichten te geven en heeft dus geen consequenties voor deze richtlijn.

Onderbouwing

Er werd één referentie geïncludeerd (Arnold 2014). Het betreft een diagnostische accuratesse studie van de PlusOptix S 09 Vision Screener voor het opsporen van risicofactoren op amblyopie bij 108 kinderen van 9 tot 146 maanden oud. Deelnemers werden onderzocht met de PlusOptix S09 Vision Screener en kregen vervolgens een oogheelkundig onderzoek bestaande uit een visusmeting, onderzoek van oogstand, motiliteit(bewegingen) en voorste oogsegment, en een cycloplegische refractie. Of er daadwerkelijk risicofactoren voor amblyopie aanwezig waren (en dus een terechte doorverwijzing voor een oogheelkundig onderzoek), werd beoordeeld aan de hand van de AAPOS 2003 criteria (een anisometropie van groter dan 1.0 dioptrieën (D); hypermetropie van groter dan 3.5D; een astigmatisme van meer dan 1.5D axiaal of 1.0D schuin; myopie van groter dan 3.0D of een aanwezigheid van manifest strabismus) (Donahue, 2003). De kans vooraf op één van deze risicofactoren was 56% in de studiepopulatie. De sensitiviteit, specificiteit en positief voorspellende waarde werden bepaald. De resultaten voor 62 kinderen van 0 tot 4 jaar oud werden in de studie afzonderlijk gerapporteerd. De sensitiviteit, specificiteit en positief voorspellende waarde waren respectievelijk 74%, 92% en 89%. Bij 21% van de kinderen lukte het niet om een bruikbare meting te verkrijgen.

Kwaliteit van bewijs

Vanwege imprecisie met betrekking tot de effectschatting werd de kwaliteit van het bewijs als laag ingeschat.

Conclusies

laag(GRADE)
Bij kinderen met een hoog risico op amblyopie in de leeftijdscategorie 0-4 jaar zal bij het gebruik van de PlusoptiX S09 Vision Screener 26% van de kinderen met een daadwerkelijke risicofactor voor amblyopie ten onrechte niet verwezen worden en zal 8% van de kinderen zonder daadwerkelijke risicofactor voor amblyopie ten onrechte verwezen worden. In 21% van de gevallen zal geen bruikbare meting worden verkregen. Bron: Arnold 2014

Referentie

• Arnold, R.W. and M.D. Armitage, Performance of four new photoscreeners on pediatric patients with high risk amblyopia. J Pediatr Ophthalmol Strabismus, 2014. 51(1): p. 46-52.
• Donahue, S.P., R.W. Arnold, and J.B. Ruben, Preschool vision screening: what should we be detecting and how should we report it? Uniform guidelines for reporting results of preschool vision screening studies. J aapos, 2003. 7(5): p. 314-6.
• Jonas, D.E., Amick, H.R., Wallace, I.F., Feltner, C., Van der Schaaf, E.B., Brown, C.L., & Baker, C. (2017). Vision Screening in Children Ages 6 Months to 5 Years: A Systematic Review for the U.S. Preventive Services Task ForceSanchez, I., et al., Advantages, limitations, and diagnostic accuracy of photoscreeners in early detection of amblyopia: a review. Clinical Ophthalmology, 2016. 10: p. 1365-73.