6.1 Taalstimulering – wetenschappelijke onderbouwing

JGZ richtlijn Taalontwikkeling (2018, aanpassingen 2023)

Taalontwikkeling

Wetenschappelijke onderbouwing 

Thema Taalstimulering 

Beschrijf de vraag volgens de

PICO-systematiek

Zijn de woordenschat, grammatica en verstaanbaarheid van kinderen beter als zij krijgen in vergelijking met geen ?

Problem: Om de spraak- en taalontwikkeling bij álle kinderen te stimuleren, kan de JGZ preventieve adviezen geven of preventieve interventies inzetten. Het is echter nog onbekend wat de effectiviteit is van de verschillende preventieve adviezen en interventies.

Intervention: Toepassing van . 

Comparison: Geen toepassing van .

Outcome: Woordenschat (begrip en productie), grammatica (begrip en productie), verstaanbaarheid. 

 

Zijn de woordenschat, grammatica en verstaanbaarheid van kinderen met TOS beter als zij krijgen in vergelijking met geen ?

Problem: Om de spraak- en taalontwikkeling bij kinderen met TOS te stimuleren, kan de JGZ preventieve adviezen geven of preventieve interventies inzetten. Het is echter nog onbekend wat de effectiviteit is van de verschillende preventieve adviezen en interventies.

Intervention: Toepassing van . 

Comparison: Geen toepassing van .

Outcome: woordenschat (begrip en productie), grammatica (begrip en productie), verstaanbaarheid. 

 

Zijn de woordenschat, grammatica en verstaanbaarheid van kinderen met een blootstellingsachterstand beter als zij krijgen in vergelijking met geen ?

Problem: Om de spraak-taalontwikkeling bij kinderen met een blootstellingsachterstand te stimuleren, kan de JGZ preventieve adviezen geven of preventieve interventies inzetten. Het is echter nog onbekend wat de effectiviteit is van de verschillende preventieve adviezen en interventies.

Intervention: Toepassing van . 

Comparison: Geen toepassing van .

Outcome: woordenschat (begrip en productie), grammatica (begrip en productie), verstaanbaarheid. 

Wat is het domein van het probleem? Interventie (therapie, preventie en voorlichting aan ouders)
Welke typen onderzoek zijn geschikt voor deze vraagstelling?
  • Randomised controlled trials
  • Meta-analyses
  • Systematisch review
Formuleer de inclusiecriteria voor studies
  • Leeftijd: 0-4 jaar
  • Taal: Nederlands, Engels
  • Publicatie jaar: vanaf 2000 (en aanvullende studies includeren via sneeuwbaleffect)
Formuleer de exclusiecriteria Geen
Formuleer de zoektermen om de PICO-vraag te beantwoorden
  • ‘language delay’
  • ‘language impairment’
  • ‘vocabulary’
  • ‘grammar’
  • ‘parent training’
  • ‘language intervention’
  • ‘speech-language therapy’
  • ‘language delay’
  • ‘Triple P’
Welke databestanden worden geraadpleegd?
  • Cochrane Collaboration
  • Scopus/ Web of Science
  • Pubmed

Resultaten systematisch review 

De voorgestelde zoektermen in de PICO-vragenstelling werden tijdens het literatuuronderzoek gevalideerd, en waar nodig bijgesteld. Hieronder worden de definitief gehanteerde zoekstrategie en de bijbehorende resultaten kort weergegeven.

PICO-vraag Gehanteerde zoekstrategieën Resultaat (aantal artikelen) Aantal geselecteerd o.b.v. relevantie
Preventieve interventies

#1: ‘language screening’ OR ‘language development’ OR ‘language disability’ OR ‘language test’ OR ‘speech and language disorder’ OR ‘language ability’ OR ‘language development disorder(s)’ OR ‘language assessment(s)’ OR ‘language problem(s)’ OR ‘language skill(s)’ OR ‘language impairment’ OR ‘language delay(s)’ OR ‘child speech’ OR ‘grammar’ OR ‘vocabulary’.

#2: ‘infancy’ OR ‘infant(s)’ OR ‘sibling(s)’ OR ‘toddler(s)’ OR ‘pre-school child(ren)’ OR ‘school-age child(ren)’ OR ‘elementary school-age child(ren)’.

#1 AND # 2 = # 3

#4: ‘parents language-related’ OR ‘caregiver(s)’ OR ‘therapy effect(s)’ OR ‘parent training’ OR ‘speech therapy’ OR ‘language intervention’ OR ‘speech and language therapy’.

#4 AND #3= #5

Van #5 alleen de Engels- of Nederlandstalige artikelen met een publicatiejaar vanaf 2000.

241 24

Er werd 1 meta-analyse gevonden die effecten van interactief voorlezen op de taalontwikkeling bekijkt, 1 meta-analyse naar de effectiviteit van oudergerichte taalinterventie, 1 meta-analyse naar de effectiviteit van Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) en 1 meta-analyse naar de effectiviteit van individuele logopedie op de taalontwikkeling (respectievelijk [68][79][37][58]). Veel primaire studies zijn van buitenlandse origine waardoor niet duidelijk is in hoeverre de uitkomsten ook geldig zijn voor Nederland. De wetenschappelijke kwaliteit van de gevonden studies is bovendien doorgaans zwak: onderzoeksgroepen zijn klein (<50 kinderen) en vaak ontbreekt een controlegroep. Als er wel een controlegroep is, dan heeft er meestal geen aselecte toewijzing plaatsgevonden waardoor selectiebias niet uitgesloten kan worden. Ook ontbreekt nogal eens een voormeting waardoor onduidelijk blijft of en in welke mate het effect uitstijgt boven de toename op basis van ‘normale’ ontwikkeling. In een enkele studie vond matching plaats van de experimentele en de controlegroep, maar de matching werd gebrekkig uitgevoerd vanwege verschillende groepsgroottes. De uitkomsten van het literatuuronderzoek nopen daarom tot voorzichtigheid; gemeten verschillen kunnen vaak niet met zekerheid aan de interventie worden toegeschreven.

Heb je vragen?

Neem voor vragen of meer informatie contact met ons op

Contact opnemen

Heb je suggesties voor verbetering van deze JGZ-richtlijn?

Geef jouw feedback