Richtlijn: Borstvoeding (2015, multidisciplinair)
Onderbouwing
Conclusies
| Voor de genezing van borstontsteking is het belangrijk dat de aangedane borst goed wordt leeggedronken2;3. | Niveau 4 |
| Bij afwezigheid van tepelkloven kan de moeder 12 tot 24 uur afwachten of de koorts spontaan daalt voordat ze start met een flucloxacilline-kuur2;3;5. | Niveau 4 |
| Bij overgevoeligheid voor penicilline kan de huisarts in plaats van flucloxacilline een erytromycine-kuur voorschrijven3;6. | Niveau 4 |
| Bij ernstige pijn tijdens het voeden wordt paracetamol of ibuprofen geadviseerd6. | Niveau 4 |
Toelichting
De oorzaak van een borstontsteking is meestal melkstase (stilstand van de melk in de borst). De zorgverlener streeft een vlot herstel na, zodat de continuïteit van de borstvoeding gewaarborgd blijft.
Borstontsteking is een ontsteking van de borst; deze is meestal eenzijdig. In veel gevallen is er sprake van een pijnlijke, warme, rode plek op de borst. Koorts en griepachtige verschijnselen kunnen eveneens optreden. Mogelijke symptomen bij borstontsteking zijn:
- Koorts;
- (Spier)pijn in het lichaam, een grieperig gevoel;
- Gelokaliseerde rode, pijnlijke plek op de borst.
Borstontsteking kan leiden tot een verminderde melkproductie. De primaire oorzaak is melkstase1. Melkstase kan worden veroorzaakt door niet doeltreffend aanleggen, te weinig en/of te korte voedingen, of overproductie.
Borstontsteking kan gepaard gaan met een (bacteriële) infectie die meestal ontstaat uit een huidbeschadiging zoals een tepelkloof. De meest voorkomende verwekkers van infectieuze borstontsteking zijn Staphylococcus Aureus, Escherichia Coli en Staphylococcus Epidermis1. maar ook andere coagulasenegatieve stafylokokken en streptokokken worden geïsoleerd.
Het is onbekend hoe vaak borstontsteking voorkomt. De gerapporteerde percentages lopen sterk uiteen, namelijk van 2 tot 33%. In de tweede of derde week na de bevalling komt borstontsteking het vaakst voor1.
Beleid
Voor de genezing van borstontsteking is het belangrijk dat de aangedane borst goed wordt leeggedronken. Daarom is het raadzaam dat de moeder haar kind bij iedere voeding eerst aanlegt aan de aangedane borst2;3. Moedermelk uit een ontstoken borst kan anders smaken9. De moeder kan de baby eventueel vaker laten drinken4 of (na)kolven. Er zijn beperkte aanwijzingen dat bedrust helpt bij een borstontsteking1;3.
Er is onvoldoende onderzoek gedaan om te concluderen of bij borstontsteking een antibioticumkuur aan dan wel af te raden is1. Heeft de moeder geen tepelkloven, dan kan zij gedurende 12 tot 24 uur het verloop afwachten. Als de klachten door frequent te voeden of te kolven verminderen, dan is er sprake van een verstopt melkkanaal of steriele borstontsteking en dan heeft de moeder geen antibiotica nodig. Blijft de koorts ondanks goede ontlediging van de aangedane borst, dan wordt gestart met antibiotica2;5.
De NHG-Standaard ‘Zwangerschap en kraamperiode’ raadt bij borstontsteking met koorts of bij een acuut begin van de klachten met algemeen ziekzijn of koorts in aanwezigheid van tepelkloven een kuur aan met flucloxacilline (3 keer daags 500 mg gedurende zeven dagen)3. Is er sprake van overgevoeligheid voor penicilline, dan kan de huisarts erytromycine voorschrijven (3-keer daags 500 mg gedurende 7 dagen)3;6. Bij ernstige pijnklachten tijdens het voeden wordt paracetamol of ibuprofen in normale dosering geadviseerd. Ouders kunnen ook op de site van Lareb hun gebruikte of voorgeschreven medicatie opzoeken.