Richtlijn: Vroegtijdige opsporing van gehoorverlies bij kinderen en jongeren (2016)

2. Werking van het gehoor en gehoorverlies

Naar schatting ruim één op de duizend baby’s wordt geboren met een gehoorverlies van minimaal 40 dB aan beide oren. In Nederland zijn dat 180-215 baby’s per jaar. In de jaren daarna neemt het aantal kinderen met gehoorverlies nog toe. Gehoorverlies kan grote gevolgen hebben voor de ontwikkeling, omdat deze kinderen geen of verminderde toegang hebben tot gesproken taal. Sinds 2002 wordt het gehoor van alle baby’s die langer dan 24 uur op een neonatale intensive care unit (NICU) hebben gelegen gescreend (Van Straaten, 2003). Sinds 2006 is in heel Nederland de neonatale gehoorscreening (NGS) voor gezonde zuigelingen ingevoerd (Kauffman-de Boer, 2006). Deze screening maakt het mogelijk dat gehoorverlies van 40 dB of meer aan één of beide oren al voor de derde levensmaand gediagnosticeerd kan worden. De neonatale gehoorscreening valt buiten het bestek van deze richtlijn. Meer informatie over deze screening is te vinden in het draaiboek van het RIVM. Er zijn ook kinderen die later in de kindertijd gehoorverlies krijgen. Ook voor deze kinderen is het van belang dat het gehoorverlies zo snel mogelijk wordt gesignaleerd, zodat ook zij snel met de behandeling kunnen starten. In dit thema wordt beschreven welke soorten gehoorverlies er zijn en hoe vaak gehoorverlies voorkomt. Bovendien worden de gevolgen van gehoorverlies voor het dagelijks functioneren beschreven en worden de algemene aspecten van behandeling en begeleiding weergegeven. Maar eerst wordt de werking van het gezonde oor beschreven. Onderstaande tekst is deels ontleend aan het Audiologieboek, Nederlandse Vereniging voor Audiologie, hoofdstukken 1, 3 en 7.

Werking van het gehoor

Het gehoororgaan bestaat uit drie delen: het uitwendig oor, het middenoor en het binnenoor.

Figuur 1.1.1. Gehoororgaan

Het uitwendig oor
Het uitwendig oor bestaat uit de oorschelp, de gehoorgang en het trommelvlies. Het uitwendig oor zorgt dat geluiden uit de omgeving het gehoorsysteem bereiken. De oorschelp vangt de geluidsgolven op en speelt een rol bij het richting horen.

Het middenoor
Het middenoor is een met lucht gevulde ruimte waarin zich de gehoorbeentjes bevinden: de hamer, het aambeeld en de stijgbeugel. Deze beentjes zijn aan de ene kant verbonden met het trommelvlies. Aan de andere kant zijn ze verbonden met een ovaal venster met een dun membraan dat de toegang vormt tot het binnenoor. De buis van Eustachius verbindt het middenoor met de neus/keelholte, waardoor de druk in het middenoor gelijk blijft aan die van de omgeving.

Het binnenoor
Het binnenoor bestaat uit twee delen: het slakkenhuis (ook wel cochlea genoemd) en het evenwichtsorgaan (samen ook wel labyrint genoemd). Het slakkenhuis verwerkt de geluidsinformatie. In het slakkenhuis bevindt zich vloeistof. In het slakkenhuis zit ook het orgaan van Corti dat haarcellen bevat die vloeistofbewegingen omzetten in elektrische signalen. Als de gehoorbeentjes geluidsgolven doorgeven, wordt de vloeistof in het slakkenhuis in beweging gebracht en buigen de haartjes van het orgaan van Corti. Hierdoor wordt een reactie opgewekt die de bijbehorende zenuwen activeert. Via de gehoorzenuwen wordt vervolgens een boodschap aan het hersengedeelte overgebracht dat geluidssignalen verwerkt.


Pagina als PDF