Voor de preventie, begeleiding en behandeling van vrouwen en meisjes met VGV is een leidraad opgesteld en onderschreven door verschillende medische beroepsgroepen. Deze ‘Leidraad Medische zorg voor vrouwen en meisjes met vrouwelijke genitale verminking (VGV)’ Deze linkt opent in een nieuw tabblad is de leidende bron van informatie voor de behandeling van vrouwen en meisjes met VGV (NVOG, 2019).
VGV kan medisch lichamelijke, psychische en seksuele problemen veroorzaken. De kans hierop is groot, zowel kort na de ingreep als op de lange termijn. Bij type 3 (infibulatie) komen de meeste klachten voor. Meisjes leggen bij eventuele klachten niet altijd het verband met de besnijdenis. Soms beschouwen zij klachten als iets dat hoort bij het ‘vrouw-zijn’, en niet als gevolg van de besnijdenis. Dit kan samenhangen met onbekendheid over het menselijk lichaam. Het leggen van een verband tussen besnijdenis en gezondheidsrisico’s is essentieel om het gesprek aan te gaan over het verbod op VGV in Nederland. Niet alle meisjes ondervinden echter per definitie klachten op de langere termijn als gevolg van VGV (Van de Putte et al., 2024; NVOG, 2019).
Korte termijn gevolgen
(tijdens of na de ingreep van VGV) (van de Putte et al, 2024, NVOG, 2019):
– Extreme pijn;
– Klachten van de urineweg (pijn bij plassen, ophoping urine in de blaas), beschadiging aan urethra, blaas anale sfincter;
– Overmatig bloedverlies;
– Kans op infecties (lokaal, eventueel met abcesvorming, maar ook hepatitis, HIV en tetanus);
– Fracturen door fixatie die nodig is bij de ingreep: clavicula, humerus, femur;
– Shock;
– Overlijden.
Lange termijn gevolgen
(fysieke gevolgen na de ingreep van VGV) (van de Putte et al, 2024, NVOG, 2019):
– Menstruatieklachten, met name dysmenorroe*;
– Moeilijke en/of pijnlijke urinelozing*;
– Urineweginfectie (door obstructie bij de mictie; veel meisjes zullen een obstructieve mictie als normaal beschouwen);
– Chronische pijn in de onderbuik;
– Chronische infecties, zowel urineweginfecties als vaginale infecties;
– Subfertiliteit;
– Littekenvorming met keloïd en huidcysten;
– Vaginastenen als gevolg van onvoldoende afvloed/reiniging;
– Ontstaan van meatusstenose/urethrastenose;
– Verhoogde kans op hiv-infectie als gevolg van verwondingen (en dus meer sperma/bloedcontact);
– Moeilijk inwendig onderzoek (uitstrijkje);
– Moeizame bevalling;
– Hoger risico op perinatale sterfte;
– Medisch ingrijpen om seksuele gemeenschap en bevalling mogelijk te maken;
*Bij een kleinere opening na infibulatie is hier vaker sprake van; meisjes ervaren dit vaak niet als een klacht, omdat alle meisjes in hun omgeving hier last van hebben
Lange termijn gevolgen
(psychosociale en seksuele gevolgen na de ingreep van VGV) (van de Putte et al, 2024, NVOG, 2019; Meisjesbesnijdenis – algemene informatie en terminologie – Pharos, z.d.):
– Angst en depressie;
– Posttraumatische-stressstoornis (PTSS);
– Angst voor seksualiteit;
– Negatieve invloed op seksualiteitsbeleving;
– Negatieve invloed op de lichamelijke seksuele respons van meisjes;
– Rouw en mentale problematiek. Met name mensen in een kwetsbare situatie en/of alleenstaande minderjarige vluchtelingen die zijn besneden in land van herkomst. Meisjes uit landen waar VGV een traditie is maken mogelijk in Nederland voor het eerst kennis met meisjes die niet besneden zijn. Meisjes kunnen zich daardoor bewust worden van het verschil tussen klachten die wel/niet een gevolg zijn van besnijdenis. Het bewust zijn van dit verlies kan zich uiten in emoties zoals angst, verdriet, boosheid en rouw.