VGV is een culturele traditie die verbonden is met genderopvattingen over reinheid, schoonheid, vrouwelijkheid en seksuele moraal. De redenen voor het uitvoeren van VGV verschillen van familie tot familie en van gemeenschap tot gemeenschap. Doorgaans proberen ouders de toekomst van hun dochters veilig te stellen en de kans op het vinden van een huwelijkspartner te vergroten; huwbaarheid is een belangrijke factor in veel families en gemeenschappen. Daarnaast wordt de keuze voor VGV beïnvloed door de geldende sociale norm: men voelt zich gedwongen en/of het wordt gezien als iets vanzelfsprekends. Lokale machtsstructuren, zoals gemeenschapsleiders, geestelijke leiders en besnijd(st)ers, spelen een grote rol bij het voortzetten of uitbannen van deze traditie (Abathun et al., 2016; Boyle & Svec, 2019; Del Mar Pastor-Bravo et al., 2022; Elamin & Mason-Jones, 2018, Gele et al., 2012; NVOG, 2019; Pashael et al., 2016; Pharos, 2023; Wodon et al., 2017).
De volgende redenen voor meisjesbesnijdenis worden vaak door praktiserende gemeenschappen genoemd:
– Het vergroot de huwelijkskansen;
– Het beschermt de maagdelijkheid van het meisje;
– Het geeft status in de gemeenschap;
– Een besneden vrouw is mooi;
– Het is een teken van een goede opvoeding;
– Het is een religieus voorschrift;
– Het behoudt de reinheid van het meisje;
– Het vergroot het seksueel genot voor de man;
De herkomst van VGV is niet duidelijk. Er zijn echter Egyptische mummies gevonden die besneden zijn, daterend van 2000 jaar voor Christus, wat suggereert dat het gebruik al voor de komst van de Islam bestond. VGV zou mogelijk een prechristelijk of pre-islamitisch gebruik zijn dat later in sommige gebieden verweven is geraakt met het geloof. VGV wordt namelijk niet expliciet genoemd in de Bijbel of de Koran als religieus voorschrift. Ondanks dit feit beschouwen sommigen het wel als een religieus voorschrift, en wordt de traditie vaak aan de Islam gekoppeld. Er zijn echter ook christelijke gemeenschappen die VGV toepassen (Pharos, 2023; UNICEF, 2023).