Wetenschappelijke bewijsvoering
De kernredactie heeft, met hulp van de informatiespecialist van TNO, literatuur gezocht bij de uitgangsvragen (zie tabel B1.2: Zoekstrategie). De literatuursearch richtte zich op de periode 1999 tot en met 2009 en resulteerde in een lijst met 187 geselecteerde referenties. Aan deze lijst zijn met behulp van de sneeuwbalmethode artikelen toegevoegd. De selectie is per uitgangsvraag uitgesplitst door op de trefwoorden van de artikelen te zoeken. Hieruit volgde per uitgangsvraag een lijst met abstracts. Per uitgangsvraag zijn de abstracts door twee personen beoordeeld op relevantie voor het beantwoorden van de uitgangsvraag. Dit resulteerde in een overzichtstabel per uitgangsvraag die vervolgens is samengevoegd tot één grote overzichtstabel. Deze overzichtstabel is besproken in de kernredactie.
De geselecteerde artikelen zijn beoordeeld op hun methodologische kwaliteit volgens EBRO- CBO. Artikelen van matige of slechte kwaliteit werden uitgesloten. Na deze selectie bleven de artikelen over die als onderbouwing bij de verschillende conclusies in de richtlijn staan vermeld. De evidence is samengevat in zogenaamde bewijsklassetabellen (zie tabel B1.3 voor het overzicht; de bewijsklassetabellen zijn opvraagbaar bij de redactie). De beoordeling van de verschillende artikelen staat in de verschillende teksten onder het kopje ‘Samenvatting van de literatuur’. De literatuur is samengevat in een conclusie, waarbij het niveau van het relevante bewijs is weergegeven (zie tabel B1.4 voor de classificatie). De formulering van de conclusie is rechtstreeks gekoppeld aan het niveau van het bewijs.
Tabel B 1.2 Zoekstrategie
Search (#34) AND (#36) | 05:48:15 | 49 | |
#36 | Search “Supine Position”[Mesh] | 05:43:37 | 3388 |
#34 | Search (#32) AND (#33) | 05:42:56 | 668 |
#33 | Search (((((((#30) OR (#31)) OR (#11)) OR (#12)) OR (#15)) OR (#24)) OR (#25)) OR (#26) | 04:39:40 | 2052337 |
#32 | Search (#30) OR (#31) | 04:39:04 | 668 |
#31 | Search “head shape deformation” | 04:38:13 | 99 |
#30 | Search ((((#1) OR (#2)) OR (#3)) OR (#4)) OR (#5) | 04:37:57 | 581 |
#27 | Search (#10) OR (#9) | 04:23:11 | 13 |
#29 | Search #27 not #28 Limits: All Infant: birth-23 months | 04:20:12 | 0 |
#28 | Search (#10) OR (#9) Limits: All Infant: birth-23 months | 04:19:26 | 11 |
#26 | Search “motor development” | 04:18:18 | 1710 |
#25 | Search prognostic determinants | 04:17:57 | 1237 |
#24 | Search “Child Development”[Mesh] | 04:17:11 | 35211 |
#15 | Search (“Motor Skills”[Mesh] OR “Motor Activity”[Mesh] OR “Motor Skills Disorders”[Mesh]) | 04:14:41 | 97015 |
#12 | Search complications | 04:12:19 | 1926244 |
#11 | Search “natural course” | 04:12:05 | 4450 |
#10 | Search “Plagiocephaly, Nonsynostotic/ complications”[Mesh] | 04:11:26 | 13 |
#9 | Search “Plagiocephaly, Nonsynostotic/ complications”[Majr] | 04:09:55 | 6 |
#6 | Search “headshape deformation” | 04:08:20 | 0 |
#5 | Search “skull deformation” | 04:08:08 | 38 |
#4 | Search “brachycephaly” | 04:07:52 | 256 |
#3 | Search “nonsynostotic plagiocephaly” | 04:06:56 | 98 |
#2 | Search “plagiocephaly without synostosis” | 04:06:25 | 243 |
#1 | Search “positional plagiocephaly” | 04:05:46 | 54 |
#0 | pubmed clipboard | 05:53:30 | 29 |
Tabel B1.3 Overzicht bewijsklassetabellen
Bewijsklassetabel | behorend bij | overzicht studies |
Bewijsklassetabel A | hoofdstuk 2 | Diagnostiek van voorkeurshouding en schedelvervorming |
Bewijsklassetabel B | hoofdstuk 2 | Prevalentie van voorkeurshouding en schedelvervorming |
Bewijsklassetabel C | hoofdstuk 3 en 4 | Risicofactoren van voorkeurshouding en schedelvervorming |
Bewijsklassetabel D | hoofdstuk 5 | Natuurlijk beloop van voorkeurshouding en schedelvervorming |
Bewijsklassetabel E | hoofdstuk 6 | Preventie van voorkeurshouding en schedelvervorming |
Bewijsklassetabel F | hoofdstuk 7 | Interventies bij voorkeurshouding en schedelvervorming |
Bewijsklassetabel G | hoofdstuk 8 | Verwijzing vanwege voorkeurshouding en schedelvervorming |
Bewijsklassetabel H | hoofdstuk 10 | Ouderperspectief m.b.t. voorkeurshouding en schedelvervorming |
Bovengenoemde bewijsklassetabellen zijn op te vragen bij de kernredactie.
Commentaarfase en autorisatie
In april 2010 is de eerste concepttekst van de richtlijn tijdens een tweetal bijeenkomsten voorgelegd aan de adviesgroep. De commentaren zijn verwerkt en over details heeft nader overleg plaatsgevonden met enkele experts in de adviesgroep. Ten slotte is half juli 2010 de tweede concepttekst opgesteld.
De conceptrichtlijn is ter becommentariëring voorgelegd aan de deelnemende verenigingen en organisaties en geplaatst op de website van de verenigingen Artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland (AJN) en Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN). Na verwerking van het commentaar is de richtlijn door de werkgroep vastgesteld en ter autorisatie aan de AJN en V&VN voorgelegd.
Belangenverstrengeling kernredactieleden
Voor de ontwikkeling van deze richtlijn is financiering verkregen van ZorgOnderzoek Nederland Medische Wetenschappen (ZonMw). Alle kernredactieleden hebben een verklaring belangenverstrengeling ingevuld.
De gemelde belangenverstrengelingen zijn:
Dr. L.A. van Vlimmeren:
- Mede-projectleider van het wetenschappelijk onderzoek naar het effect van helmtherapie bij de Universiteit Twente. Voor deze activiteit ontvangt de werkgever van dhr. Van Vimmeren een vergoeding van de betreffende organisatie.
- Deelname aan de organisatie van (na)scholing ‘De asymmetrische zuigeling’. Voor deze activiteit ontvangt dhr. Van Vlimmeren een vergoeding van het betreffende bedrijf.
Mw. dr. M.M. Boere-Boonekamp:
- Projectleider van het wetenschappelijk onderzoek naar het effect van helmtherapie bij de Universiteit Twente. Dit valt onder haar reguliere betaalde werkzaamheden aan deze instelling.
De overige kernredactieleden hebben verklaard in de laatste vijf jaar (tot op heden) geen relatie of bemoeienis te hebben gehad met bedrijven of organisaties die op enigerlei wijze zijn verbonden aan het onderwerp van de onderhavige JGZ-richtlijn ‘Preventie, signalering en aanpak van voorkeurshouding en schedelvervorming’, waardoor een belangenconflict zou kunnen ontstaan met de werkzaamheden in de richtlijnwerkgroep en de belangen van AJN of V&VN.
Tabel B1.4 Indeling van methodologische kwaliteit van individuele studies [20]
Interventie | Diagnostisch accuratesse-onderzoek | Schade/bijwerkingen*, etiologie, prognose | |
A1 | Systematische review van ten minste twee onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken van A2-niveau. | ||
A2 | Schade/bijwerkingen*, etiologie, prognose | Onderzoek ten opzichte van een referentietest (een ‘gouden standaard’) met tevoren gedefinieerde afkapwaarden en onafhankelijke beoordeling van de resultaten van test en gouden standaard, betreffende een voldoende grote serie van opeenvolgende patiënten die allen de index- en referentietest hebben gehad. | Prospectief cohortonderzoek van voldoende omvang en follow-up, waarbij adequaat gecontroleerd is voor ‘confounding’ en selectieve follow-up voldoende is uitgesloten. |
B | Vergelijkend onderzoek, maar niet met alle kenmerken als genoemd onder A2 (hieronder valt ook patiënt-controle- onderzoek, cohortonderzoek). | Onderzoek ten opzichte van een referentietest, maar niet met alle kenmerken die onder A2 zijn genoemd. | Prospectief cohortonderzoek, maar niet met alle kenmerken als genoemd onder A2 of retrospectief cohortonderzoek of patiënt-controle-onderzoek. |
C |
Niet vergelijkend onderzoek |
||
D |
Mening van deskundigen |
*Deze classificatie is alleen van toepassing in situaties waarin om ethische of andere redenen gecontroleerde trials niet mogelijk zijn. Zijn die wel mogelijk, dan geldt de classificatie voor interventies.
Indeling van het eindoordeel over ‘level of evidence’ [20]
Eindoordeel gebaseerd op: | |
1 | Onderzoek van niveau A1 of ten minste twee onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken van niveau A2. |
2 | Één onderzoek van niveau A2 of ten minste twee onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken van niveau B. |
3 | Eén onderzoek van niveau B of C. |
4 | Mening van deskundigen. |