Specifieke interventie ten behoeve van seksuele opvoedingsondersteuning voor ouders
Rondom het thema seksualiteit kunnen ouders vragen hebben over de seksuele ontwikkeling en opvoeding zonder dat er direct sprake is van een probleem of noodsituatie. Ouders kunnen twijfelen over hun eigen competenties, zijn onzeker of voelen zich incompetent om hun kind te begeleiden bij hun seksuele ontwikkeling. Ze schamen zich over seksualiteit of zijn zelf niet vertrouwd met het thema. Ze durven seksualiteit bijvoorbeeld niet ter sprake te brengen uit schaamte of angst kinderen vroeg aan te zetten tot seksueel gedrag. Ouders kunnen ook behoefte hebben aan informatie en advies. Ze missen bijvoorbeeld kennis over de seksuele ontwikkelingsfasen van kinderen en weten onvoldoende wat normaal of niet normaal seksueel gedrag is.
De cursus Opgroeien met liefde biedt verdiepende informatie voor ouders. Met als doel ouders te ondersteunen bij de seksuele opvoeding van hun kinderen, opdat zij op latere leeftijd in staat zijn seksueel gezonde keuzes te maken (zie hieronder voor een uitgebreide beschrijving).
Algemene interventies waar seksuele opvoedingsondersteuning onderdeel van uitmaakt
De oudercursus Omgaan met pubers en het opvoedingsprogramma Triple P bieden opvoedingsondersteuning, waarvan de seksuele ontwikkeling deel uitmaakt (zie bijlage 3).
Aanvullende materialen en informatie voor ouders
- Brochure Seksuele opvoeding van kinderen tussen 0 en 6 jaar (Rutgers WPF).
- Brochure (Rutgers WPF, goed te gebruiken voor laaggeletterden).
- Puber in huis! Tips voor de seksuele opvoeding van kinderen tussen 9 en 15 jaar (Rutgers WPF).
- Folder Over de grens? Seksueel opvoeden met het Vlaggensysteem (Movisie).
- Website www.uwkindenseks.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad.
- Website www.oudersonline.nl.
- Website www.groeigids.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad.
- Hoera, het is een mensje (Transvisie).
- Begeleiding bij genderdysforie op school (Transvisie).
In veel regio’s zijn aanvullende materialen beschikbaar, bijvoorbeeld folders in het kader van nazorg rondom vrouwenbesnijdenis. Het is aanbevolen om op de hoogte te zijn van regionale materialen, voorzieningen en organisaties.
Aanvullende informatie over bovenstaande materialen
Cursus ‘Opgroeien met liefde’
Doel: Ouders ondersteunen bij de seksuele opvoeding van hun kinderen opdat zij op latere leeftijd in staat zijn seksueel gezonde keuzes te maken.
Doelgroep: Ouders van kinderen van 0-18 jaar.
Inhoud: Het materiaal bestaat uit een programmatische handleiding voor het organiseren van drie ouderbijeenkomsten. Ouders krijgen informatie over de seksuele ontwikkelingsfasen en relevante thema’s op terrein van seksuele gezondheid zoals puberteit, relatievorming, seksuele identiteit, voorkomen van seksuele dwang en bevorderen van weerbaarheid, preventie ongewenste zwangerschap en soa, omgang met sociale media en pornografie. Er wordt aandacht besteed aan het belang van de seksuele opvoeding en de rol van ouders waarbij tips en handvatten worden aangereikt voor de seksuele opvoedingspraktijk. Het materiaal is ook geschikt voor migrantenouders. Er zijn op DVD vijf niet-Nederlandse taalversies opgenomen. Het materiaal is ook geschikt voor individuele contacten met ouders.
Gebruikersgroep: professionals werkzaam in de JGZ, Centra voor Jeugd & Gezin, Jeugdzorg en Jeugdhulpverlening
Beoordeling: de interventie is beoordeeld door een onafhankelijke commissie van Centrum Gezond Leven en gekwalificeerd als ‘goed beschreven’. Dat houdt in dat “Opgroeien met liefde” voldoet aan de criteria voor een goede beschrijving, handleiding en procesevaluatie. De interventie is opgenomen in de I-databank van het Centrum Gezond Leven.
Oudercursus ‘Omgaan met pubers’
Doelgroep: Laag opgeleide ouders van pubers van 12-18 jaar.
Doel: Ouders in een vroeg stadium steun bieden bij de opvoeding van hun opgroeiende kinderen om te voorkomen dat problemen escaleren en dat ouders een beroep moeten doen op de hulpverlening.
Inhoud: Beter Omgaan met Pubers is een oudercursus bestaande uit zes vaste groepsbijeenkomsten en drie keuzebijeenkomsten. Thema’s van de vaste bijeenkomsten zijn: (1) Veranderingen in de puberteit; (2) Positieve aandacht en manieren van opvoeden; (3) Ruzie voorkomen: luisteren naar je puber; (4) Ruzie voorkomen: praten met je puber; (5) Ruzie oplossen: overleggen met je puber; (6) Grenzen stellen en straffen. Een van de keuzebijeenkomsten betreft de seksuele opvoeding van pubers.
Beoordeling: Door panel jeugdgezondheidszorg en preventie beoordeelt als theoretisch goed onderbouwd. Opgenomen in databank NJI.
Opvoedingsprogramma Triple P
Doelgroep: Ouders van kinderen van 0-16 jaar met opvoedingsvragen.
Doel: Preventie van (ernstige) emotionele en gedragsproblemen bij kinderen door het bevorderen van competent ouderschap en betere communicatie over opvoedingskwesties.
Inhoud: Triple P is een ondersteuningsprogramma voor ouders met kinderen in de leeftijd van 0-16 jaar. Het is een laagdrempelig en integraal programma waarin ouders informatie en steun krijgen. Seksuele opvoeding is een van de keuzethema’s in het programma.
Beoordeling: Door panel jeugdgezondheidszorg en preventie beoordeelt als theoretisch goed onderbouwd. De interventie is opgenomen in de databank NJI.
Materialen voor ouders
- Brochure Seksuele ontwikkeling 0-6 jaar
In de brochure staat informatie over de seksuele ontwikkeling en het seksuele gedrag van jonge kinderen. Ouders krijgen informatie over welke gedrag passend is en tips voor de seksuele opvoeding. Zie ook website www.rutgerswpf.nl
- Brochure over de seksuele ontwikkeling van kinderen van 0-18 jaar
Ouders krijgen toegankelijke en aansprekende informatie over het seksuele gedrag van kinderen in de verschillende ontwikkelingsfasen. Ouders weten welk gedrag passend is en krijgen tips voor de seksuele opvoeding. De brochure kan gebruikt worden om het gesprek over seksualiteit met ouders bespreekbaar te maken. Zie ook website www.rutgerswpf.nl
- Pubers in huis! Tips voor de seksuele opvoeding van kinderen tussen 9 en 15 jaar
In deze brochure krijgen ouders informatie over de seksuele ontwikkeling en de rol die zij zelf kunnen spelen in de seksuele opvoeding van pubers. De brochure is voorzien van alledaagse voorbeelden uit de opvoedingspraktijk. Zie ook website www.rutgerswpf.nl
- Folder Over de grens? Seksueel opvoeden met het Vlaggensysteem’
In deze folder wordt informatie gegeven over de zes criteria om seksueel gedrag van kinderen beter te kunnen duiden met tips voor ouders. Zie ook website www.movisie.nl
- Website www.uwkindenseks.nl
Ouders krijgen informatie over het belang van seksuele opvoeding en de rol van ouders en tips hoe seksualiteit met pubers bespreekbaar te maken. Aan de hand van verschillende opvoedingskwesties uit het alledaagse leven worden filmpjes vertoond waarin ouders in gesprek gaan met pubers over seksualiteit.
Op deze website is een aparte rubriek ingericht met veel gestelde vragen van ouders over seksualiteit en seksueel gedrag bij kinderen. Bijvoorbeeld: ‘mijn 10 jarige zoon kijkt regelmatig naar pornosites, is dit schadelijk?’ Een seksuoloog geeft antwoord op veel gestelde vragen.
- Hoera, het is een mensje.
Boekje voor ouders van genderdysfore kinderen. Els Schijf, Transvisie, december 2010. Zie ook de website www.transvisie.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad
- Genderdysforie en school
Leidraad voor de begeleiding van genderdysfore leerlingen op school. Els Schijf, Transvisie, december 2010. Zie ook de website: www.transvisie.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad