6.3.1 Koemelkallergie

JGZ-richtlijn Voedselovergevoeligheid

Voedselovergevoeligheid

Zoeken en selecteren van de literatuur Signaleren Koemelkallergie

De uitgangsvraag en de resultaten zijn overgenomen uit de richtlijn ‘Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland’ van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde ([166]). De aanbevelingen inclusief onderbouwing van het beleid van belang voor de JGZ worden hier weergegeven. Raadpleeg voor de uitgebreide versie de betreffende richtlijn. Bij het beantwoorden van de uitgangsvraag is uitgegaan van de NICE-richtlijn (National Institute for Health and Clinical Excellence [163]). In de NICE-richtlijn zijn studies meegenomen waarin gegevens uit (voedings)anamnese, klinische verschijnselen en lichamelijk onderzoek worden geëvalueerd die aanleiding moeten geven voor een nader onderzoek naar voedselallergie. Er zijn 10 studies geselecteerd en beoordeeld. Ze bleken alle van lage kwaliteit. Daarnaast zijn 6 reviews beoordeeld op risicofactoren voor het ontstaan van voedselallergie. De afzonderlijke studies zijn beoordeeld met de GRADE-methode.

Zoeken en selecteren van de literatuur Diagnostiek Koemelkallergie

Deze uitgangsvragen zijn overgenomen uit de richtlijn ‘Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland’ van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde ([166]). Aanbevelingen en onderbouwing van het beleid van belang voor de JGZ worden hier weergegeven. Bij het beantwoorden van de uitgangsvragen is uitgegaan van de DRACMA-richtlijn ([42]). Zie paragraaf 4.2.

Zoeken en selecteren van de literatuur Preventie Koemelkallergie

In eerste instantie is een zoekactie verricht naar internationale richtlijnen en systematische reviews. Deze zoekactie leverde een bruikbare (waarin uitgangsvragen over preventie waren opgenomen) en recente richtlijn op ontwikkeld in de Verenigde Staten door het National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID). Voor deze richtlijn werd een uitvoerige systematische review (van goede kwaliteit) uitgevoerd [151]. Een beknoptere versie van dit rapport werd gepubliceerd in de JAMA [29]. De beantwoording van de uitgangsvragen met betrekking tot preventie van voedselallergie is gebaseerd op deze systematische review. 

De zoekactie van Chafen et al. werd verricht in september 2009. Er is op basis van de gehanteerde zoekstrategie in deze review een update van de literatuur uitgevoerd in MEDLINE t/m april 2011 naar RCT’s. Hierbij werden 49 RCT’s gevonden waarvan er uiteindelijk een aan de selectiecriteria voldeed [137]

Bij de resultaten wordt kort de systematische review van Chafen [151] samengevat, aangevuld met een samenvatting van de artikelen gevonden met de update van de literatuur. Door het ontbreken van een beschrijving van de effecten van prebiotica in de review van Chafen werd hiervoor gebruikgemaakt van twee andere reviews [98][131]. Bij het selecteren van de literatuur zijn de selectiecriteria in tabel 3.2.1 gebruikt.

Tabel 3.2.1 Selectiecriteria

Type studies

  • systematische reviews (SR’s) 
  • RCT’s 
  • prospectiaeve cohortstudies

Type deelnemers

  • zuigelingen < 1 jaar 
  • zwangere vrouwen

Type interventies

  • borstvoeding 
  • hypoallergene voeding 
  • pre- en probiotica

Type uitkomsten

  • voedselallergie (in het bijzonder koemelkallergie) 
  • constitutioneel eczeem 
  • hooikoorts 
  • astma

 

Beschrijving studies 

In de studie van Chafen (van goede kwaliteit) werden 6 systematische reviews en 47 RCT’s gevonden waarin de preventie van allergische aandoeningen werd bestudeerd [151]. 20 van de ingesloten RCT’s werden beschreven in een of meer van de systematische reviews en werden niet afzonderlijk geanalyseerd. 2 studies werden geëxcludeerd vanwege het ontbreken van data over de vergelijking tussen de interventie en de controlegroep. 

Populatie 

Over het algemeen bestond de populatie van de gevonden studies in de review van Chafen uit zwangere vrouwen, zuigelingen of beiden met een allergische ziektegeschiedenis [151]

Interventies 

In de studies die werden ingesloten werden de volgende vijf preventiestrategieën geëvalueerd: 

  1. dieet van de moeder gedurende de zwangerschap of lactatie (3 studies: [54][157][120]😉 
  2. exclusieve borstvoeding (3 studies: [41][81][116]😉
  3. borstvoeding en het uitstellen van de introductie van de eerste bijvoeding (2 studies: [53][71]😉
  4. speciale diëten voor zuigelingen en jonge kinderen (12 studies: [7][10][33][32][55][82][95][96][97][126][136][135]😉
  5. probiotica (5 studies: [4][61][77][78][107].)

Uitkomstmaten 

Cumulatieve prevalentie van allergische aandoeningen. 

‘Risk of bias assessment’ 

De studies varieerden in kwaliteit van laag tot goed.

Zoeken en selecteren van literatuur Behandelen Koemelkallergie

Bij het beantwoorden van de eerste vraag gelden dezelfde uitgangspunten en overwegingen als bij de voeding tijdens diagnostiek van koemelkallergie. Dat betekent dat de kunstvoeding die gebruikt wordt bij diagnostiek van koemelkallergie tevens gebruikt wordt voor de behandeling. Daarnaast is van belang dat er bij de behandeling gelet wordt op gevolgen voor de groei en op de snelheid van tolerantieontwikkeling. Bij de beschrijving van de groei is gebruikgemaakt van de secties 11 (The natural history of CMA) en 14 (Guidelines for choosing a replacement formula) uit de DRACMA en voor tolerantieontwikkeling tevens van de NIAID, sectie 3.1.2 (Natural history of milk allergy) ([22][42]). De DRACMA heeft de literatuur in de betreffende secties niet met de GRADE-methode beoordeeld, de NIAID heeft dit met de betreffende sectie wel gedaan ([42][19]). Voor een update van de literatuur van juli 2008 tot maart 2011 is gebruikgemaakt van de literatuursearch van diagnostiek van koemelkallergie (n = 221), omdat bij deze search diagnostiek, behandeling, groei- en tolerantieontwikkeling niet uitgesloten zijn. Geselecteerd zijn die artikelen die zich richten op groei, tolerantieontwikkeling en/of introductie van koemelk bij kinderen met koemelkallergie: een systematische review van Chafen et al. ([29]) van goede kwaliteit, twee RCT’s, van Burks et al. en Niggeman et al. ([23][90]) van lage kwaliteit en een gerandomiseerd onderzoek van Terraciano et al. van voldoende kwaliteit ([129]).

Heb je vragen?

Neem voor vragen of meer informatie contact met ons op

Contact opnemen

Heb je suggesties voor verbetering van deze JGZ-richtlijn?

Geef jouw feedback