Uit een rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg [260] bleek dat bijna de helft van alle JGZ-organisaties een bereik heeft van minder dan 95 %, terwijl dit percentage als ondergrens gezien wordt. Een deel van de jeugdigen in Nederland ontvangt dus geen of in ieder geval minder preventieve zorg van de JGZ. Het bereik van de JGZ bleek met name minder voor jeugdigen die opgroeien in een probleemgezin. Daarmee wordt voor de JGZ de mogelijkheid ontnomen om zicht te houden op de gezonde ontwikkeling van een kind en dat waar nodig bij te sturen. In het Standpunt Bereik worden verschillende redenen genoemd waarom niet alle jeugdigen in beeld zijn bij de JGZ:
- sommige ouders kiezen niet voor de zorg van de JGZ of komen er niet aan toe om naar de JGZ te gaan vanwege grote problemen op meerdere terreinen die hogere prioriteit hebben;
- sommige jeugdigen worden niet uitgenodigd, omdat ze niet bekend zijn bij de JGZ-organisaties of omdat het onduidelijk is welke organisatie verantwoordelijk is voor welke jeugdige;
- gebrek aan eenduidigheid over hoe precies de begrippen ‘in beeld’, ‘bereik’, ‘in zorg’ en ‘uit zorg’ geoperationaliseerd worden.
Voor jeugdigen in bijzondere omstandigheden zijn aanvullende afspraken nodig. Daar worden de volgende groepen bedoeld.
Het gaat om kinderen …
- die tijdelijk op een ander adres verblijven, bijvoorbeeld kinderen die tijdelijk bij familie wonen na een echtscheiding; meestal wordt geen adreswijziging doorgegeven aan de gemeente;
- van asielzoekers, vluchtelingen en immigranten, met name de nieuwe immigranten uit EU-landen, die zich (tijdelijk) in Nederland vestigen zoals Bulgaren, Polen, en Roemenen;
- die illegaal in Nederland verblijven;
- die op een MKD of in een instelling verblijven, zij staan in de regel ingeschreven op het woonadres van hun ouders;
- die thuisonderwijs krijgen;
- van expats en van reizende ouders:
- expats zijn mensen met een andere nationaliteit die tijdelijk in Nederland verblijven;
- kinderen van reizende ouders: bijv. Roma-kinderen, kinderen van ouders die op een kermis of bij een circus werken of schipperskinderen.
Deze richtlijn beveelt daarom aan dat iedere JGZ professional juist ten aanzien van kinderen in bijzondere omstandigheden extra alert is. Deze alertheid is op zijn plaats bij alle aanbevelingen/acties die hieronder vanuit het Standpunt Bereik van de Jeugdgezondheidszorg worden beschreven.