Richtlijn: Opvoedondersteuning (2013)

In dit thema is de volgende uitgangsvraag aan de orde: welke wensen, behoeften en opvattingen hebben ouders ten aanzien van preventie en signalering van en interventie bij opvoedproblemen en welke problemen en opvoedvragen hebben ze? De literatuur uit de search is gebruikt, maar niet geclassificeerd volgens de EBRO-methodiek. Er zijn voornamelijk Nederlandse landelijke en regionale onderzoeken naar de behoeften en opvattingen van ouders geraadpleegd. Ook zijn de resultaten gebruikt van twee raadplegingen van ouders door middel van de Argumentenfabriek en een groepsinterview met allochtone ouders.

1. Opvoedingsondersteuning vanuit de JGZ is er vooral op gericht ‘normale opvoed- vragen en opvoedproblemen normaal te houden’. Vertrouwen en een open dialoog zijn daarbij de sleutelwoorden. Daartoe stelt de JGZ alle ouders – van aanstaande ouders tot ouders van pubers – op elk moment in de gelegenheid elke vraag over het opvoeden voor te leggen. Dit vraagt een grotere en meer continue presentie en zichtbaarheid van de JGZ in het CJG, op de scholen voor basis- en voortgezet onderwijs en de kinderopvang.
2. Omdat elke vraag, elke opmerking in elk contact met ouders het begin van een vraag naar opvoedingsondersteuning kan inhouden, opvoedvragen van alle tijden zijn, (bijna) alle ouders opvoedvragen hebben, de JGZ veel ouders bereikt en omdat bij het opgroeien en opvoeden lichamelijke, geestelijke en psychosociale aspecten te allen tijde aan elkaar verbonden zijn, beveelt de werkgroep aan opvoedingsondersteuning op te nemen in het uniforme deel van het Basistakenpakket JGZ.
3. Opvoedingsondersteuning vanuit de jeugdgezondheidszorg is gericht op alle ouders, met een dialooggerichte werkwijze die recht doet aan alle opvoedculturen, opvoedings- overtuigingen en opvoedgewoonten en veronderstelt en checkt of ouders de veiligheid van het kind en andere volwassenen daarbij niet in gevaar brengen.
4. Voor de beantwoording van de meest gestelde opvoedingsvragen en de advisering ter preventie van de meest voorkomende (‘normale’) opvoedproblemen in elke ontwikkelingsfase, stellen we voor dat professionals gebruikmaken van betrouwbare en valide informatie. Via landelijke websites en de databank van Stichting Opvoedinformatie.nl kunnen organisaties toegang krijgen tot deze betrouwbare en valide informatie en deze onder andere verspreiden via hun eigen website.
5. Inhoudelijk gezien is het niet nodig specifiek aanbod te doen voor sterk identiteitsgebonden ouders, zoals allochtone ouders, bevindelijk gereformeerde ouders, e.a.) aangezien zij vaak dezelfde vragen hebben over de opvoeding als de andere ouders. Wel wordt aanbevolen om bij het bereiken van deze groepen ouders zeer goed recht te doen aan de (identiteitsgebonden) context waarin zij hun kinderen grootbrengen: cultuursensitieve opvoedingsondersteuning. Ook is het van belang in de communicatie en het voorlichtingsmateriaal rekening te houden met het opleidingsniveau en de mate van beheersing van de Nederlandse taal.
6. Om goed aan te kunnen blijven sluiten op wensen, behoeften en opvattingen van ouders is het wenselijk een vorm van structurele cliëntenraadpleging en klanten- evaluatie in te voeren. Dit betekent dat deze een plek moeten krijgen in de reguliere contactmomenten met ouders door een open dialoog aan te gaan met ouders en evaluatie standaard in te bouwen (bv.: zijn alle vragen van de ouders beantwoord?) Aanvullend kan gedacht worden aan het organiseren van spiegelbijeenkomsten met cliënten en zorgverleners. Tijdens spiegelbijeenkomsten delen cliënten hun ervaringen met de zorg, waarbij betrokken professionals toehoorders zijn.
7. Om alle ouders met opvoedingsondersteuning te kunnen bereiken, is outreachend werken vanuit de JGZ van groot belang. Daartoe zijn onder meer effectieve huisbezoekprogramma’s en contactversterkende interventies in te zetten.

Lees verder voor de onderbouwing