Search naar bestaande richtlijnen en protocollen
Om zicht te krijgen op bestaande protocollen is een gerichte zoekactie gestart naar gebruikte protocollen in de jeugdgezondheidszorg, bij maatschappelijk werk, de opvoedsteunpunten en Bureau Jeugdzorg.
Hiervoor zijn alle acht beroepsverenigingen (AJN, NVK, NHG, NVMW, Phorza, NIP, V&VN, NVDA), de drie betrokken brancheorganisaties (GGD Nederland, ActiZ, MOgroep) en het Centrum Jeugdgezondheid RIVM (nu NCJ) geraadpleegd, evenals websites zoals www.zorgmediatheek.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad.
Ook buitenlandse richtlijnen en protocollen zijn via websites en het netwerk in kaart gebracht.
Er is gezocht op:
- Artsennet-protocollen en -richtlijnen.
- Ggz-richtlijnen.
- Programmarichtlijnen jeugdgezondheidszorg (ZonMw).
- Richtlijnen jeugdgezondheidszorg (RIVM/NCJ).
- Protocollen JGZ (zorgmediatheek).
- Overige protocollen en richtlijnen via experts en stakeholders.
Het projectteam heeft een selectie gemaakt van protocollen en richtlijnen. Dit waren er ongeveer tachtig. Voor deze richtlijn zijn met name de landelijke protocollen en richtlijnen gebruikt. De overige protocollen waren of verouderd of kwamen overeen met landelijke standaarden.
De verschillende protocollen en richtlijnen zijn met behulp van het AGREE- instrument beoordeeld op methodologische kwaliteit (the AGREE Collaboration, 2003). In de verzamelde richtlijnen en protocollen is gericht gezocht naar oplossingen en antwoorden met betrekking tot de eerder gesignaleerde knelpunten.
De aanbevelingen in het rapport ‘Samenwerken en afstemmen’ zijn meegenomen (Wensing, 2008).
Gerichte literatuuronderzoek
Uitgaande van de uitgangsvragen is door de kernredactie met hulp van de informatiespecialist van TNO, L.M. Ouwehand, systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd betreffende preventie, vroegsignalering(sinstrumenten) en interventies van/bij opvoedingsproblemen in relevante databases: MEDLINE (PubMed), de Cochrane Library, EMBASE, PsycINFO (voor aspecten in relatie met kwaliteit van leven), NARCIS, PiCarta en CINAHL (voor verpleegkundig onderzoek). Via de ‘sneeuwbalmethode’ is overige literatuur gezocht in onder andere de Databank Effectieve jeugdinterventies, Databank Nederlands Onderzoek Jeugd en Opvoeding, Databank Instrumenten, Richtlijnen en Kwaliteitsstandaarden, op het GGD Kennisnet en bij het Landelijk Expertisecentrum Verpleging & Verzorging, National Children’s Bureau UK en de Consultative Group on Early Childhood Care and Development.
Literatuur is geselecteerd aan de hand van selectiecriteria zoals type onderzoek, studieomvang, duur van follow-up, uitkomstmaten, leeftijd en diversiteit van de studiepopulatie. De literatuur wordt gerangschikt naar de mate van bewijs (A1, A2, B, C en D: van gerandomiseerd onderzoek van goede kwaliteit en voldoende omvang tot de mening van deskundigen; bron: CBO). Bij de beoordeling is gebruikgemaakt van standaardbeoordelingsformulieren (www.cochrane.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad).
De literatuursearch richtte zich op de periode 2001 tot 2011 en resulteerde in een lijst met 541 geselecteerde referenties. Nadruk is gelegd op de literatuur ná de studies van de Inventgroep [131] en de review in opdracht van ZonMw van signaleringsinstrumenten en interventies ter preventie van opvoedproblemen [165].
De selectie is per uitgangsvraag uitgesplitst door op de trefwoorden van de artikelen te zoeken. Hieruit volgde per uitgangsvraag een lijst met abstracts. Leden van de kernredactie hebben de abstracts beoordeeld. De literatuur werd ingedeeld bij een of meerdere uitgangsvragen en beoordeeld op relevantie. Dit resulteerde in een overzichtstabel op alfabet van alle artikelen, met daarbij de passende uitgangsvragen.
Aangezien slechts 3 uitgangsvragen (sectie Signaleren, Methoden, programma’s en interventies voor opvoedingsondersteunind, Diversiteit, en Kosteneffectiviteit) beantwoord kunnen worden aan de hand van de EBRO-methode, zijn alleen de geselecteerde artikelen die hierop betrekking hebben systematisch beoordeeld op hun methodologische kwaliteit volgens de methode van de evidencebased richtlijnontwikkeling (EBRO).
Artikelen van onvoldoende kwaliteit werden uitgesloten.
Na deze selectie bleven de artikelen over die als onderbouwing bij de verschillende conclusies in de richtlijn staan vermeld. De evidentie is samengevat in de Bijlage met Evidence tabellen Deze linkt opent in een nieuw tabblad.
De literatuur is samengevat in een conclusie, waarbij het niveau van het relevante bewijs is weergegeven (zie Evidence).