3.2.9 Competenties Overige overwegingen

JGZ-richtlijn Opvoedondersteuning

1 Inleiding Ga naar pagina over 1 Inleiding

1.1 Doel van de richtlijn

1.2 Doelgroep van de richtlijn

2 Definities en achtergrondinformatie Ga naar pagina over 2 Definities en achtergrondinformatie

2.1 Wat is opvoeden?

2.2 Wat is opvoedingsondersteuning?

2.3 Wensen, behoeften en opvattingen van ouders

2.3.1 Welke opvoedproblemen en opvoedvragen hebben ouders?

2.3.2 Welke ouders hebben vragen en problemen?

2.3.3 Hoeveel ouders hebben vragen en problemen?

2.3.4 Welke wensen, behoeften en opvattingen hebben ouders over opvoedingsondersteuning?

2.3.5 Raadpleging ouders

2.3.6 Overige overwegingen

2.4 Kosteneffectiviteit opvoedingsondersteuning

2.4.1 Uitkomsten van Nederlandse kosteneffectiviteitsstudies

2.4.2 Uitkomsten van buitenlandse kosteneffectiviteitsstudies

3 Signaleren, diagnostiek en verwijzen Ga naar pagina over 3 Signaleren, diagnostiek en verwijzen

3.1 Taken van JGZ-professionals en CJG-kernpartners

3.1.1 Taken JGZ-professionals in de opvoedingsondersteuning

3.1.2 Taken opvoedingsondersteuning van de kernpartners in het CJG

3.1.3 Taken opvoedingsondersteuners buiten de JGZ

3.1.4 Afstemming met ketenpartners

3.1.5 Taken JGZ Overige overwegingen

3.2 Beroepshouding, communicatie vaardigheden en competenties van JGZ-professionals

3.2.1 Vaardigheden voor en houding bij het werken met ouders

3.2.2 Buitenlandse Standaarden Beroepscompetenties voor werken met ouders

3.2.3 Competenties van professionals in de JGZ

3.2.4 Interculturele competenties

3.2.5 Competenties gericht op samenwerken

3.2.6 Scholing

3.2.7 Gespreksvoering

3.2.8 Professionalisering en kwaliteitsbewaking

3.2.9 Competenties Overige overwegingen

3.3 Signalering

3.3.1 Het overzicht van signaleringsinstrumenten van opvoedingsproblemen

3.3.2 Ernsttaxatie

3.3.3 Samenvatting signaleringsinstrumenten

3.3.4 Signalering Overige overwegingen

3.4 Methoden, programma’s en interventies voor opvoedingsondersteuning

3.4.1 Overzicht aanbevolen interventies

3.4.10 Interventies voor opvoedingsondersteuning die theoretisch goed zijn onderbouwd

3.4.2 Methoden voor opvoedingsondersteuning

3.4.3 Programma’s en interventies voor opvoedingsondersteuning

3.4.4 Bewezen effectieve buitenlandse interventies

3.4.5 Wat werkt in preventie?

3.4.6 Overige overwegingen met betrekking tot buitenlandse programma’s

3.4.7 Effectiviteit van interventies voor opvoedingsondersteuning in Nederland

3.4.8 Bewezen effectieve interventies

3.4.9 Waarschijnlijk effectieve interventies in Nederland

4 Begeleiden en behandelen Ga naar pagina over 4 Begeleiden en behandelen

4.1 Beslissen over ondersteuning en hulp bij het opvoeden

4.1.1 Beslisschema bij opvoedingsondersteuning

4.1.2 Mogelijke interventies per opvoedingsvraag per leeftijdsfase

4.2 Optimale communicatie en empowerment van ouders

4.2.1 Wat is empowerment?

4.2.2 De houding en communicatie van de professional

4.2.3 Vormen van communicatie

4.2.4 Optimale communicatie vanuit het perspectief van ouders

4.2.5 Empowerment in interventies

4.2.6 Versterken van de eigen kracht van ouders

4.3 Trends bij opvoeden

5 Diversiteit Ga naar pagina over 5 Diversiteit

5.1 Preventie en signalering

5.1.1 Etnische achtergrond

5.1.2 Bruikbaarheid van instrumenten bij andere risicogroepen

5.1.3 Overige overwegingen

5.2 Interventies

5.2.1 Knelpunten en contra-indicaties

5.2.2 Ouders met een niet-westerse achtergrond

5.2.3 Ouders en kinderen met een lage SES

5.2.4 Ouders van kinderen met een beperking

5.2.5 Alleenstaande ouders

5.2.6 Orthodox gereformeerde ouders

5.2.7 Diversiteit Overige overwegingen

6 Samenwerken Ga naar pagina over 6 Samenwerken

6.1 Ketenpartners/ zorgcoördinatie

6.2 Juridische kaders voor uitwisseling informatie

6.3 Wettelijke kaders

6.4 Landelijke ontwikkelingen: zorgstructuren

7 Totstandkoming Ga naar pagina over 7 Totstandkoming

7.1 Richtlijnontwikkelingsgroep

7.2 Werkwijze

8 Verantwoording Ga naar pagina over 8 Verantwoording

8.1 Uitgangsvragen

8.2 Knelpuntenanalyse

8.3 Literatuur zoekstrategie

8.4 Kennislacunes

9 Bijlagen Ga naar pagina over 9 Bijlagen

9.1 Bijlage Levensloop en contactmomenten (bijlage 1)

9.2 Bijlage Nog niet beoordeelde interventies (bijlage 2)

9.3 Bijlage Instructies ernsttaxatie (bijlage 3)

9.4 Bijlage Competenties jeugdverpleegkundigen (bijlage 4)

9.5 Bijlage Profiel verpleegkundig specialist preventie werkzaam in de JGZ (bijlage 5)

9.6 Bijlage Britse beroepscompetenties voor het werken met ouders (bijlage 6)

9.7 Bijlage Samenvatting Schema Empowerment (bijlage 7)

9.8 Bijlage Interventies gericht op opvoedingsondersteuning (bijlage 8)

9.9 Bijlage Zelfreflectie-instrument individuele opvoedingsondersteuning (bijlage 9)

Heb je vragen?

Neem voor vragen of meer informatie contact met ons op

Contact opnemen

Eigen programma CJG

CJG’s maken eigen keuzes in programma’s die zij voor opvoedingsondersteuning inzetten. Deze keuzes worden bepaald door epidemiologische of beleidsmatige prioriteiten, de afstemming op de behoeften van de ouders en beschikbare budgetten. Om de kwaliteit van de uitvoering goed te bewaken en de bij- en nascholing van professionals te faciliteren moet een organisatie financiële middelen ter beschikking hebben en stellen. Er zijn grote regionale verschillen.

Implementatie en borging scholing

Implementatie en borging van scholing zijn noodzakelijk maar kosten tijd, geld en energie; in de praktijk is hier vaak minder aandacht voor [100][336]. Uit implementatieonderzoek blijkt dat indien men de effecten van een scholing wil behouden het noodzakelijk is te investeren in onder andere: toetsing (zelfevaluatie), vaardigheidstraining, verzorgen van feedback en intervisie en het beschikbaar stellen van voldoende tijd. Beleid op papier is niet voldoende om te komen tot essentiële gedragsverandering van professionals [100][96][134].

Ooms, Wilschut en Van Loon (2011)[219] ontwikkelden een implementatiewijzer waarmee beleidsmakers en kwaliteitsfunctionarissen in de jeugdsector ‘wijzer’ worden in implementeren. Via een digitale tool worden richtinggevende en prikkelende vragen gesteld die beleidsmakers en kwaliteitsfunctionarissen door de verschillende fasen loodsen: vraag bepalen, analyseren, inrichten, uitvoeren, monitoren en borgen (www.nji.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad).

Professionalisering

Prinsen en Beckers (2011)[232] benoemen in hun advies over de toekomstige professionalisering van het CJG drie algemene belangrijke punten in het kader van professionalisering:

Professionalisering gaat alleen slagen als die in samenhang is gericht op alle betrokkenen, dus zowel op de professionals in de CJG’s als op de leidinggevenden (coördinatoren en managers) en de bestuurders en directies. Dit impliceert dat voor elk thema altijd gekeken wordt wat dat vraagt van en betekent voor professionals, managers en bestuurders. Maar ook wat dat betekent voor de samenwerking in de keten. En hoe de integrale inzet van professionals en managers eruitziet die dat proces faciliteren. Bestuurders moeten dit proces mandateren.
De kern van de verdere professionalisering van het CJG moet zich richten op de processen van en tussen professionals (het primaire werkproces, vraaggericht werken, samenwerking op alle niveaus, ketenzorg, informatie delen, cultuurverandering, verandermanagement, etc.), die het mogelijk maken dat het CJG maximaal van betekenis kan zijn voor jeugdigen en ouders waar het gaat om opvoeden en opgroeien, ontwikkeling en gezondheid.
De verdere professionalisering moet zich afspelen op de werkplaats van de professionals, dus in de gemeenten en in de CJG’s. De kaders voor het CJG zijn in grote lijnen gezet. Op onderdelen is doorontwikkeling nodig. De verandering is geëntameerd, maar moet nu daadwerkelijk worden doorgezet op uitvoeringsniveau. Daarom zal de focus moeten liggen op de ondersteuning van professionals, leidinggevenden en bestuurders in de praktijk en in hun directe werkomgeving. Daarbij spelen inspiratie, ontmoeting, feedback en praktijkervaring middels handelingsgericht leren een even grote rol als kennis en informatie. Kennisopbouw en -ontwikkeling leiden tot gezamenlijke verdieping van het werk en dat is ook in het kader van de CJG’s van belang.

Er is kortom sprake van zowel professionalisering van de uitvoering van de preventieve zorg van het CJG als van professionalisering van de organisatie. Daarnaast hebben professionals baat bij een goede ondersteuning in hun werk. Bijvoorbeeld door te beschikken over een up-to-date sociale kaart die professioneel is opgezet en op gezette tijden wordt bijgehouden. Ook behoeven zij intervisie met collega’s met andere culturele achtergronden, zodat men hierover kennis kan uitwisselen. Een onderdeel van professionalisering is ook kennis hebben van en inzicht in de verschillende structuren zoals de onderwijszorgstructuur. Dit is nodig om meer handelingsgericht en preventief te kunnen werken.

Vorige Volgende

Terug naar richtlijnen overzicht

Heb je vragen?

Neem voor vragen of meer informatie contact met ons op

Contact opnemen

Heb je suggesties voor verbetering van deze JGZ-richtlijn?

Geef jouw feedback

JGZ-richtlijn Opvoedondersteuning

Let op: deze richtlijn is momenteel in herziening.

Richtlijn inhoudsopgave

Heb je vragen?

Eigen programma CJG

Implementatie en borging scholing

Professionalisering

Heb je vragen?

Heb je suggesties voor verbetering van deze JGZ-richtlijn?