Richtlijn: Opvoedondersteuning (2013)

De richtlijn is ontwikkeld volgens de methode van evidencebased richtlijnontwikkeling (EBRO, 2007). De basis voor de richtlijn is een samenvatting van de beschikbare evidentie in de wetenschappelijke literatuur, op onderdelen aangevuld met uitkomsten van overig onderzoek. Op basis hiervan zijn aanbevelingen geformuleerd voor de praktijk. Bij de ontwikkeling van de richtlijn is rekening gehouden met het patiënten- of gebruikersperspectief. Het eindproduct bestaat uit een achtergrondboek, een samenvatting en drie kaarten. Na de voorbereiding heeft een inventarisatie van de knelpunten in de uitvoering van opvoedingsondersteuning en een analyse van de huidige werkwijze in de JGZ-praktijk (zie bijlage 1) en in de tweede lijn (jeugdzorg, jeugdhulpverlening) plaatsgevonden. De kerngroep heeft de knelpunten en uitgangsvragen vastgesteld en voorgelegd aan de deelnemers van twee focusgroepen en aan de verschillende vertegenwoordigde beroepsgroepen. Daarna zijn bestaande protocollen van de jeugdgezondheidszorg, maatschappelijk werk, de opvoedsteunpunten en Bureaus Jeugdzorg en richtlijnen van aanpalende beroepsverenigingen en bestaande buitenlandse protocollen bestudeerd. Vervolgens zijn uitgangsvragen opgesteld en heeft gericht literatuuronderzoek plaatsgevonden. Er is een ontwerp van een beslisschema bij opvoedproblematiek gemaakt, een kaart met een overzicht van signaleringsinstrumenten en beschikbare, evidence-based interventies, waarna de conceptrichtlijn is geschreven, die is voorgelegd aan de brede werkgroep, de beroepsverenigingen, de brancheorganisaties en een groep van JGZ-managers. Vervolgens heeft de Richtlijn- adviescommissie in twee vergaderingen haar oordeel uitgesproken, volgde een landelijke commentaarronde en is na de praktijktest op voorspraak van de beroepsverenigingen in overleg met ZonMw de richtlijn gefocust op de JGZ-medewerkers met behoud van de bruikbaarheid in de context van het CJG. Nadat de indicatoren van de proefimplementatie zijn vastgesteld, een determinantenanalyse is gemaakt en de praktijktest heeft plaatsgevonden, is de definitieve versie van de ‘richtlijn Opvoedingsondersteuning ’ geschreven gevolgd door de eindrapportages.

De kerngroep is samengesteld uit zeven deskundigen die de richtlijn hebben geschreven. Dat zijn:

• drs. B. Prinsen, pedagoog-andragoog Nederlands Jeugdinstituut
• dr. M. l’Hoir, pedagoog-psychotherapeut, TNO
• M. de Ruiter, stafverpleegkundige JGZ, GGD Regio Nijmegen (lid V&VN)
• M. Oudhof, MSc, orthopedagoog-jeugdverpleegkundige Nederlands Jeugdinstituut
• dr. M. Kamphuis, jeugdarts KNMG, Stichting JGZ Zuid-Holland West en TNO (lid AJN)
• dr. M. de Wolff, pedagoog, TNO
• dr. L. Alpay, onderzoeker, TNO

De kerngroep is voor het schrijven van de conceptrichtlijn zeven keer bij elkaar gekomen.

De kerngroep is bijgestaan door een uitgebreide redactie (werkgroep) met enkele inhoudelijke experts in opvoedingsondersteuning in de JGZ:

• Twee jeugdverpleegkundigen vanuit V&VN.
• Twee jeugdartsen vanuit AJN.
• Twee pedagogen, werkzaam in de JGZ in resp. de voorschoolse en de schoolse leeftijdsperiode en bij voorkeur uit een klein en een groot pedagogisch team.
• Een expert opvoedingsondersteuning van een van de universiteiten.
• Een expert etnisch en sociaal-cultureel bepaalde pedagogische vraagstukken.

Om de aansluiting met de CJG-kernpartners (gedragswetenschappers, pedagogen, maatschappelijk werkers) en de huisartsen en kinderartsen te waarborgen zijn deze partners – Actiz en de MO groep en overige brancheorganisaties en beroepsverenigingen ook uitgenodigd voor de werkgroep.