Professionals op het gebied van opvoedingsondersteuning hebben meestal verschillende opleidingen gevolgd. Opvoedingsondersteuning kent geen specifiek opleidingstraject anders dan als afstudeerrichting van sommige hbo- of universitaire opleidingen pedagogiek. In vele andere opleidingen is opvoedingsondersteuning een aandachtsgebied en wordt zij in modules aangeboden (www.nji.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad). Veel programma’s die voor opvoedingsondersteuning ingezet worden (bijvoorbeeld Home-Start, Samen Starten, Stevig Ouderschap, Triple P of VoorZorg), kennen een apart scholingstraject. Binnen deze scholingstrajecten komen vaak thema’s als motiverende gespreksvoering, oplossingsgericht werken of dialooggericht werken aan de orde.
(Basis)opleiding
Artsen werkzaam in de JGZ hebben de opleiding tot jeugdarts gevolgd. Jeugdartsen hebben de opleiding jeugdgezondheidszorg gevolgd, dit is een profielopleiding van de opleiding arts maatschappij en gezondheid. Deze opleiding bevat modules gericht op signaleren en (vroegtijdige) effectieve interventies en opvoedingsondersteuning (www.tno.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad; www.nspoh.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad).
Jeugdverpleegkundigen hebben de hbo-opleiding verpleegkunde gevolgd. Voor jeugd- verpleegkundigen is er een post-hbo-opleiding jeugdgezondheidszorg (deeltijd) beschikbaar die verzorgd wordt vanuit de Hogeschool van Leiden en Hogeschool van Utrecht (en vanaf maart ook Avans Hogeschool). In deze opleiding van ongeveer een jaar krijgen de thema’s opvoedingsondersteuning en pedagogische advisering ruim de aandacht. Ook thema’s als samenwerken in netwerken, preventie van kindermishandeling, deskundigheidsbevordering (o.a. gespreksvoering), interculturele gespreksvoering en persoonlijke effectiviteit (incl. supervisie) zijn onderdeel van deze opleiding (zie voor meer informatie: www.hsleiden.nl Deze linkt opent in een nieuw tabbladen www.hu.nl/post-hbo-opleidingen-en-cursussen Deze linkt opent in een nieuw tabblad.
Daarnaast biedt de Hogeschool van Utrecht een zesdaagse introductiecursus aan voor nieuwe jeugdverpleegkundigen. De cursus bestaat uit twee delen: drie dagen gericht op de JGZ 0-4 en drie dagen gericht op de JGZ 4-19. Hier kunnen meer ervaren jeugdverpleegkundigen die met een andere leeftijdsgroep gaan werken of die in een organisatie werken die zich gaat richten op de groep 0-19, zich ook bijscholen. Tijdens deze introductiecursus komen thema’s als signaleren van risico’s en een adequaat vervolg hiervan, hanteren van opvoedingsadviezen, diverse methoden voor gespreksvoering en de rol van de jeugdverpleegkundige in de zorg coördinatie aan bod (www.hu.nl/post-hbo-opleidingen-en-cursussen Deze linkt opent in een nieuw tabblad). Jeugdverpleegkundigen kunnen ook de post-hbo-opleiding tot verpleegkundig specialist preventie doen. Zie voor meer informatie www.verpleegkundigspecialismen.nl.
Eronen, Pincombe en Calabretto (2010)[98] geven aan dat het belangrijk is dat post-hbo- programma’s voor jeugdverpleegkundigen ook aandacht besteden aan het cliëntgericht werken in de opvoedingsondersteuning vanuit de empowermentgedachte. Door jeugdverpleegkundigen te versterken in het kunnen reflecteren op hun handelen en het versterken van (communicatie)vaardigheden en technieken zijn zij beter in staat aan te kunnen sluiten bij de behoefte van de ouders. Ze moeten vaardigheden ontwikkelen/versterken in het exploreren van mogelijkheden en het ondersteunen van ouders om zelf een beslissing te maken. Continue ontwikkelingsprogramma’s voor professionals, zoals intervisie en supervisie, bieden de professionals de mogelijkheid van elkaar te leren en zichzelf te ontwikkelen.
Bij- en nascholing
In de databank Na- en bijscholing van het Nederlands Jeugdinstituut zijn scholingen opgenomen voor opvoedingsondersteuning geschikt voor alle professionals (www.nji.nl Deze linkt opent in een nieuw tabblad).
Als voorbeelden mogen dienen:
- Basiscursus PPG (ouderbegeleiding en opvoedingsondersteuning) van de Hogeschool Utrecht.
- Training intercultureel werken van Pharos of Tamam Training & Advies.
- Post-hbo-opleiding jeugd en gezin: outreachend en oplossingsgericht werken aangeboden door de RINO Groep in Utrecht.
- Vaders & Opvoeding aangeboden door JSO Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en ontwikkeling in Gouda.
ZonMw biedt in het kader van het duurzaam bevorderen van intercultureel vakmanschap laagdrempelige trainingen en workshops aan. Het doel is de migrantenjeugd en hun ouders beter te bereiken en hen adequate hulp en ondersteuning bij de opvoeding te bieden en dit te borgen.
Scholing gericht op gespreksvoering
Zie subsectie Gespreksvoering.