4.1.2 Mogelijke interventies per opvoedingsvraag per leeftijdsfase

JGZ richtlijn Opvoedondersteuning (2013)

1 Inleiding Ga naar pagina over 1 Inleiding

1.1 Doel van de richtlijn

1.2 Doelgroep van de richtlijn

2 Definities en achtergrondinformatie Ga naar pagina over 2 Definities en achtergrondinformatie

2.1 Wat is opvoeden?

2.2 Wat is opvoedingsondersteuning?

2.3 Wensen, behoeften en opvattingen van ouders

2.3.1 Welke opvoedproblemen en opvoedvragen hebben ouders?

2.3.2 Welke ouders hebben vragen en problemen?

2.3.3 Hoeveel ouders hebben vragen en problemen?

2.3.4 Welke wensen, behoeften en opvattingen hebben ouders over opvoedingsondersteuning?

2.3.5 Raadpleging ouders

2.3.6 Overige overwegingen

2.4 Kosteneffectiviteit opvoedingsondersteuning

2.4.1 Uitkomsten van Nederlandse kosteneffectiviteitsstudies

2.4.2 Uitkomsten van buitenlandse kosteneffectiviteitsstudies

3 Signaleren, diagnostiek en verwijzen Ga naar pagina over 3 Signaleren, diagnostiek en verwijzen

3.1 Taken van JGZ-professionals en CJG-kernpartners

3.1.1 Taken JGZ-professionals in de opvoedingsondersteuning

3.1.2 Taken opvoedingsondersteuning van de kernpartners in het CJG

3.1.3 Taken opvoedingsondersteuners buiten de JGZ

3.1.4 Afstemming met ketenpartners

3.1.5 Taken JGZ Overige overwegingen

3.2 Beroepshouding, communicatie vaardigheden en competenties van JGZ-professionals

3.2.1 Vaardigheden voor en houding bij het werken met ouders

3.2.2 Buitenlandse Standaarden Beroepscompetenties voor werken met ouders

3.2.3 Competenties van professionals in de JGZ

3.2.4 Interculturele competenties

3.2.5 Competenties gericht op samenwerken

3.2.6 Scholing

3.2.7 Gespreksvoering

3.2.8 Professionalisering en kwaliteitsbewaking

3.2.9 Competenties Overige overwegingen

3.3 Signalering

3.3.1 Het overzicht van signaleringsinstrumenten van opvoedingsproblemen

3.3.2 Ernsttaxatie

3.3.3 Samenvatting signaleringsinstrumenten

3.3.4 Signalering Overige overwegingen

3.4 Methoden, programma’s en interventies voor opvoedingsondersteuning

3.4.1 Overzicht aanbevolen interventies

3.4.10 Interventies voor opvoedingsondersteuning die theoretisch goed zijn onderbouwd

3.4.2 Methoden voor opvoedingsondersteuning

3.4.3 Programma’s en interventies voor opvoedingsondersteuning

3.4.4 Bewezen effectieve buitenlandse interventies

3.4.5 Wat werkt in preventie?

3.4.6 Overige overwegingen met betrekking tot buitenlandse programma’s

3.4.7 Effectiviteit van interventies voor opvoedingsondersteuning in Nederland

3.4.8 Bewezen effectieve interventies

3.4.9 Waarschijnlijk effectieve interventies in Nederland

4 Begeleiden en behandelen Ga naar pagina over 4 Begeleiden en behandelen

4.1 Beslissen over ondersteuning en hulp bij het opvoeden

4.1.1 Beslisschema bij opvoedingsondersteuning

4.1.2 Mogelijke interventies per opvoedingsvraag per leeftijdsfase

4.2 Optimale communicatie en empowerment van ouders

4.2.1 Wat is empowerment?

4.2.2 De houding en communicatie van de professional

4.2.3 Vormen van communicatie

4.2.4 Optimale communicatie vanuit het perspectief van ouders

4.2.5 Empowerment in interventies

4.2.6 Versterken van de eigen kracht van ouders

4.3 Trends bij opvoeden

5 Diversiteit Ga naar pagina over 5 Diversiteit

5.1 Preventie en signalering

5.1.1 Etnische achtergrond

5.1.2 Bruikbaarheid van instrumenten bij andere risicogroepen

5.1.3 Overige overwegingen

5.2 Interventies

5.2.1 Knelpunten en contra-indicaties

5.2.2 Ouders met een niet-westerse achtergrond

5.2.3 Ouders en kinderen met een lage SES

5.2.4 Ouders van kinderen met een beperking

5.2.5 Alleenstaande ouders

5.2.6 Orthodox gereformeerde ouders

5.2.7 Diversiteit Overige overwegingen

6 Samenwerken Ga naar pagina over 6 Samenwerken

6.1 Ketenpartners/ zorgcoördinatie

6.2 Juridische kaders voor uitwisseling informatie

6.3 Wettelijke kaders

6.4 Landelijke ontwikkelingen: zorgstructuren

7 Totstandkoming Ga naar pagina over 7 Totstandkoming

7.1 Richtlijnontwikkelingsgroep

7.2 Werkwijze

8 Verantwoording Ga naar pagina over 8 Verantwoording

8.1 Uitgangsvragen

8.2 Knelpuntenanalyse

8.3 Literatuur zoekstrategie

8.4 Kennislacunes

9 Bijlagen Ga naar pagina over 9 Bijlagen

9.1 Bijlage Levensloop en contactmomenten (bijlage 1)

9.2 Bijlage Nog niet beoordeelde interventies (bijlage 2)

9.3 Bijlage Instructies ernsttaxatie (bijlage 3)

9.4 Bijlage Competenties jeugdverpleegkundigen (bijlage 4)

9.5 Bijlage Profiel verpleegkundig specialist preventie werkzaam in de JGZ (bijlage 5)

9.6 Bijlage Britse beroepscompetenties voor het werken met ouders (bijlage 6)

9.7 Bijlage Samenvatting Schema Empowerment (bijlage 7)

9.8 Bijlage Interventies gericht op opvoedingsondersteuning (bijlage 8)

9.9 Bijlage Zelfreflectie-instrument individuele opvoedingsondersteuning (bijlage 9)

Heb je vragen?

Neem voor vragen of meer informatie contact met ons op

Contact opnemen

Op suggestie van Hermanns beveelt de werkgroep aan een interventiewijzer te ontwikkelen (zie ook hoofdstuk 6) teneinde een explicietere verbinding te maken tussen de vastgestelde behoefte aan ondersteuning bij de opvoeding en de beschikbare interventies. In tabel 9 heeft de werkgroep die exercitie gedaan door bij de meest voorkomende opvoedingsvragen per leeftijdsfase passende interventies ter preventie en lichte hulp te benoemen. Tabel 9 biedt een overzicht van mogelijke interventies, organisaties maken hierin zelf een keuze afhankelijk van hun doelgroep.

Tabel 9. Meest voorkomende opvoedingsvragen gekoppeld aan leeftijdsfase en mogelijk in te zetten interventies.¹

Leeftijdsfase

Baby (0-1)

Peuter/kleuter

(1-4)

Schoolkind

(4-12)

Adolescent

(12-19)

Meest voorkomende opvoedingsvragen

Mogelijke in te zetten interventies

Algemene ontwikkeling kind

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2)

Stap voor Stap

Pedagogisch

Adviseren
MIM
Rookvrij

Opgroeien

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2)

Gordon-ouder-

cursus

Pedagogisch

Adviseren

Peuter in Zicht!

Stap voor Stap

Home-Start

Rookvrij Opgroeien

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2)

Gordon-ouder-

cursus

Pedagogisch

Adviseren

Opvoeden & Zo

Home-Start

Stap voor Stap

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2)

Gordon-ouder- cursus

Pedagogisch Adviseren

Lichte hulp

Triple P

(niveau 3) Pedagogisch Adviseren

K-VHT Armoede en gezondheid

Lichte hulp

Triple P

(niveau 3) Pedagogisch Adviseren

K-VHT

Armoede en gezondheid

Lichte hulp

Triple P (niveau 3)

Pedagogisch Adviseren

VHT

Armoede en gezondheid

Lichte hulp

Triple P

(pubers) Pedagogisch Adviseren

Beter Omgaan met Pubers

Zindelijkheid

Lichte hulp

DroogBed- Training²

Gedrag

Triple P

(niveau 1-3) Pedagogisch Adviseren

Triple P

(niveau 1-3) Pedagogisch Adviseren

Triple P (pubers) Pedagogisch Adviseren

Spraak/taal

Boekenpret

Zie daarnaast de richtlijnen voor huilen, voedingsgedrag en eetproblemen en zindelijkheid

De aanpak van de opvoeding en het ouderschap in het algemeen

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-oudercursus
Stap voor Stap Pedagogisch Adviseren
MIM Home-Start

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus
Stap voor Stap Pedagogisch Adviseren Peuter in Zicht! Home-Start

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus
Stap voor Stap Opvoeden & Zo Pedagogisch Adviseren

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon ouder- cursus
Stap voor Stap Pedagogisch Adviseren

Lichte hulp

Triple P (niveau 3) Pedagogisch Adviseren K-VHT Ouder-Baby- interventie3 Stevig Ouder- schap VoorZorg

Lichte hulp

Triple P (niveau 3) Pedagogisch Adviseren K-VHT
Stevig Ouder- schap VoorZorg

Lichte hulp

Triple P (niveau 3) Pedagogisch Adviseren K-VHT

Lichte hulp

Beter Omgaan met Pubers Triple P pubers Pedagogisch Adviseren K-VHT

Omgaan met lastig, moeilijk of ongehoorzaam gedrag of gedrags- problemen

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon- ouder- cursus
Stap voor Stap Pedagogisch Adviseren

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus Pedagogisch Adviseren Peuter in Zicht!

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus Opvoeden & Zo Pedagogisch Adviseren

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus Pedagogisch Adviseren

Lichte hulp

Pedagogisch Adviseren K-VHT Moeder-Baby- interventie⁴

Lichte hulp

Triple P (niveau 3) Pedagogisch Adviseren K-VHT VIPP-SD⁵

Lichte hulp

Triple P
(niveau 3) Pedagogisch Adviseren Drukke kinderen VHT

Lichte hulp

Triple P (pubers) Pedagogisch Adviseren Beter Omgaan met Pubers

Omgaan met emotionele problemen (zelfvertrouwen, onzekerheid en (faal) angst

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Pedagogisch Adviseren Gordon-ouder- cursus
Stap voor Stap

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus
Stap voor Stap Pedagogisch Adviseren

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus
Stap voor Stap Pedagogisch Adviseren

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus Pedagogisch Adviseren

Lichte hulp

Pedagogisch Adviseren K-VHT Moeder-Baby- interventie⁶

Lichte hulp

Triple P
(niveau 3) Pedagogisch Adviseren K-VHT
Peuter in Zicht!

Lichte hulp

Triple P
(niveau 3) Opvoeden & Zo Pedagogisch Adviseren

Lichte hulp

Triple P (pubers) Pedagogisch Adviseren Beter Omgaan met Pubers

Grenzen stellen en corrigeren en straffen

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus
Stap voor stap Pedagogisch Adviseren

Preventie

Triple P (niv. 1 en 2)

Gordon-ouder- cursus
Stap voor Stap Pedagogisch Adviseren

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus Opvoeden & Zo Stap voor Stap Pedagogisch Adviseren

Preventie

Triple P
(niv. 1 en 2) Gordon-ouder- cursus Pedagogisch Adviseren

Lichte hulp

Triple P (niveau 3) Pedagogisch Adviseren K-VHT Moeder-Baby- interventie⁷ Stevig Ouder- schap VoorZorg

Lichte hulp

Triple P
(niveau 3) Pedagogisch Adviseren K-VHT
Peuter in Zicht! VIPP-SD

Lichte hulp

Triple P
(niveau 3) Pedagogisch Adviseren Drukke kinderen

Lichte hulp

Triple P (pubers) Pedagogisch Adviseren Beter Omgaan met Pubers

1 De genoemde interventies zijn opgenomen in de Databank Effectieve Jeugdinterventies. Alle interventies zonder voetnoot zijn ‘in theorie effectief’.

2 Waarschijnlijk effectief (niveau 2, mate van evidence).

3 Waarschijnlijk effectief (niveau 2, mate van evidence).

4 Waarschijnlijk effectief (niveau 2, mate van evidence).

5 Bewezen effectief (niveau 2, mate van evidence).

6 Waarschijnlijk effectief (niveau 2, mate van evidence).

7 Waarschijnlijk effectief (niveau 2, mate van evidence).

Vorige Volgende

Terug naar richtlijnen overzicht